In Vlaanderen worden in de gangbare fruitteelt momenteel aanzienlijk veel meststoffen gebruikt om bomen, die een slechte groeistart kennen, toch nog een doorgroei te kunnen geven. Daarom wordt bij een nieuwe aanplanting vaak startfosfaat toegediend. Overschotten van nitraten en fosfaten kunnen echter de bodem en het grond- en oppervlaktewater vervuilen.

Een ander zeer belangrijk probleem in de fruitteelt is een afname van het aanbod aan maagdelijke gronden (waarop nog geen hardfruit geteeld is) voor nieuwe aanplantingen, waardoor de fruittelers verplicht zijn om nieuwe aanplantingen te doen op percelen met eenzelfde voorgeschiedenis. Dit kan leiden tot het optreden van bodemmoeheid. Dit fenomeen wordt momenteel vooral waargenomen in de teelt van appel, gezien de jarenlange intensieve teelt. Zowel biotische als abiotische (bodemstructuur, droogte- of koudestress, minerale samenstelling bodem, pH) factoren kunnen leiden tot dit probleem, maar onderzoek toonde aan dat een complex van nematoden en schimmels de belangrijkste oorzaak is.

Maar ook de klimaatsverandering zal in de toekomst een belangrijke invloed hebben op de fruitteelt. Fruitbomen zullen zich meer en meer moeten aanpassen aan abiotische stresssituaties in hun natuurlijke omgeving. 

Binnen de geschetste problematiek van milieudruk, bodemmoeheid en klimaatsveranderingen kunnen mycorrhizaschimmels (en meer bepaald Arbusculaire Mycorrhizale Fungi (AMF)) – schimmels die in symbiose samenleven met wortels van planten – hun nut bewijzen. Hierdoor wordt het contactoppervlak tussen de boom en de bodem vergroot en zo faciliteren ze bij planten de opname van bodemfosfaat, water en andere essentiële elementen uit de bodem. Daarnaast zijn er reeds belangrijke aanwijzingen dat het toepassen van AMF kan leiden tot het onderdrukken van plantpathogene bodemschimmels en nematoden. 

In augustus 2012 werd aan het Proefcentrum Fruitteelt vzw een door het Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT) gesubsidieerd onderzoeksproject opgestart omtrent het gebruik van “Mycorrhizaschimmels in bodemecosystemen voor duurzame fruitteelt”.De algemene doelstelling van het project is het belang van mycorrhiza in de fruitteelt bepalen. Dit wordt bereikt door volgende onderzoeksdoeleinden:

• bepaling van de aanwezige mycorrhizapopulatie in boomgaarden; 
• nagaan hoe AMF kunnen bijdragen aan het behoud en herstel van veerkrachtige en gezonde bodemecosystemen in de fruitteelt;
• ontwikkeling van (een) AMF prepara(a)t(en) (mix van verschillende soorten geïsoleerd uit boomgaarden) specifiek geschikt voor toepassing in de fruitteelt. 

Het innovatietraject omvat de karakterisatie van AMF populaties in de bodem en het ontwikkelen van een AMF preparaat met een mix aan van nature in boomgaarden voorkomende AMF. Het gebruik van dergelijke preparaten zou in de toekomst het fenomeen van bodemmoeheid moeten indijken, leiden tot een gereduceerd gebruik van meststoffen in de fruitteelt en boomgaarden veerkrachtiger maken in een context van klimaatsverandering.

Een eerste staalname op verschillende percelen (zowel geïntegreerde als biologische teelt) is reeds uitgevoerd en uit de analyse van deze stalen blijkt dat er AMF’s aanwezig zijn in boomgaarden. Een volgende stap is met behulp van moleculaire technieken nagaan om welke soorten het gaat. 

Meer info?
Proefcentrum Fruitteelt vzw
Afdeling Mycologie en Proeftuin voor Pit- en Steenfruit
Wendy Van Hemelrijck (wendy.vanhemelrijck@pcfruit.be) 
Jef Vercammen (jef.vercammen@pcfruit.be)

Partners:

• K.U. Leuven Associatie, Afdeling Ecologie, Evolutie en Biodiversiteitsbehoud (Olivier Honnay) 
• K.U. Leuven Associatie, Laboratorium voor Microbiële Procesecologie en – beheersing, Thomas More Hogeschool, Campus De Nayer (Bart Lievens)