Tuta absoluta (Meyrick) is een Zuid-Amerikaanse plaag die sinds 2009 ook in Vlaanderen voorkomt. Het larvale stadium van de mineermot kan aanzienlijke schade aanrichten aan de tomatenteelt doordat zowel bladeren, vruchten als de stengels aangetast kunnen worden. Bladschade leidt tot productieverlies en aangevreten vruchten zijn niet langer verkoopbaar. De aanwezigheid van T. absoluta in de Vlaamse serres heeft ondermeer geleid tot vroegtijdige ruiming van biologische teelten en exportbeperkingen naar bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Sinds 2010 werd in Vlaanderen een intensieve monitoring opgezet waaruit bleek dat T. absoluta aanwezig is in nagenoeg alle gemeenten waar tomatenproductie plaatsvindt. De hoogste densiteiten worden in het zuiden van de provincie Antwerpen. De densiteiten nemen af, naarmate de bedrijven meer naar het Westen gesitueerd zijn.

Foto: Mineergang met rupsen van T.absoluta.

Foto: Vruchtschade toegebracht door rupsen van T.absoluta

Sinds november 2011 loopt het IWT-project “Beheersing van Tuta absoluta in de Vlaamse tomatenteelt”. Dit project heeft tot doel een duurzame, biologische gebaseerde beheerstrategie te ontwikkelen voor de bestrijding van T. absoluta. Binnen het project wordt speciaal aandacht besteed aan de zoektocht naar een geschikte natuurlijke vijand.
Momenteel is M. pygmaeus de enige natuurlijke vijand die toegelaten is in Vlaanderen en die commercieel beschikbaar is.
In de praktijk blijkt M. pygmaeus in staat de populatie van T. absoluta te onderdrukken wanneer de roofwants in voldoende aantallen aanwezig is. Macrolophus pygmaeus consumeert echter slechts in beperkte mate de larvale stadia van T. absoluta. 

De zoektocht naar een geschikte natuurlijke vijand ter aanvulling van M.pygmaeus blijft dus belangrijk. Enkel inheemse natuurlijke vijanden komen momenteel in aanmerking binnen het project. Potentiële uitheemse natuurlijke vijanden worden in eerste instantie niet nader bekeken rekening houdend met de consequenties van het Nagoya protocol over “Acces and Benefit-sharing”. Dit protocol maakt dat het zeer moeilijk is om uitheemse nuttigen in Vlaanderen te introduceren. Momenteel is er nog geen inheemse natuurlijke vijand gevonden.

Voor de zoektocht naar nieuwe natuurlijke vijanden zijn de betrokken proefcentra op zoek naar biologische bedrijven waar T.absoluta aanwezig is. Door het ontbreken van chemische middelen is de kans groter dat er op deze bedrijven natuurlijke vijanden aanwezig zijn. Wilt u de onderzoekers helpen in hun zoektocht naar natuurlijke vijanden? Dat kan door contact op te nemen met Justine Dewitte (justine@pcgroenteteelt.be ; 09/381 86 82 ).