Inagro zoomde tijdens haar officiële jaarlijkse bezoeknamiddag op 2 september in op biologische landbouw. Een bezoek aan een biosupermarkt en een zelfpluktuin voor groenten leerden dat een groeiende groep consumenten bezorgd is om zijn voedsel en bewust kiest voor bio. Twee landbouwbedrijven die, vanuit een gangbaar verleden, een nieuwe toekomst opbouwen in de biologische landbouw vertelden in alle openheid hun verhaal en gaven ook aan hoe Inagro, via praktijkgericht onderzoek en voorlichting, een belangrijke partner is voor hun bedrijf.

Bioplanet groeit

Colruyt opende in 2001 zijn eerste exclusief biologische supermarkt ‘Bioplanet’ in Kortrijk. Vandaag zijn er 15 Bioplanet-supermarkten in Vlaanderen en werd een eerste Bioplanet in Wallonië geopend. Bioplanet stelt een groei van 2 à 3 winkels per jaar voorop. De winkel biedt ca 7000 biologische en ecologische producten aan. Alle voeding is biologisch gecertificeerd. De versmarkt voor groenten en fruit en de bedieningstoog met vlees, charcuterie, vegetarisch en kaas zijn speerpunten. Waar mogelijk en relevant werkt Bioplanet samen met locale producenten. Voor landbouwproducten zijn dit vaak Belgische of Zuid-Nederlandse boeren of verwerkers. De slager van dienst merkte hierbij op dat zij voor varkensvlees en gevogelte vandaag onvoldoende dieren aangeboden krijgen.

Op een vraag uit het publiek of Bioplanet, net als Colruyt, ook de laagste prijs garandeert aan de klant, kwam een genuanceerd antwoord. Bioplanet wil geen lage prijszetter zijn en stelt een open dialoog met de leverancier voorop. Met de baseline ‘Bewust Genieten’ profileert Bioplanet zich op een andere manier naar de consument. Bio staat voor gezond en lekker en een minimale ecologische impact. Naast een breed aanbod met klassieke artikelen, wil Bioplanet zijn klanten inspireren voor nieuwe en andere smaken. ‘Oude’ groenten zijn bij Bioplanet bijvoorbeeld geen vergeten groente, maar een vaste waarde in het aanbod. 

Bio op proef…

Thierry Beaucarne in Moeskroen nam na zijn studies als landbouwingenieur in Gembloux en enkele jaren buitenhuis gewerkt te hebben, het ouderlijke bedrijf over in 1998. Met 19 ha akkerbouw stelde zich meteen de vraag naar een rendabele toekomst. Er kwamen vleesvarkens en prei voor de industrie. Daarnaast schakelde Thierry 1 ha om naar biologische landbouw ‘op proef’ en verkende hij verschillende teelten als kolen, prei, knolselder, aardappelen,… Door de kleine schaal was de onkruidbestrijding een ramp en liep de afzet moeilijk.

Niettemin zag Thierry kansen en bouwde hij gaandeweg de biologische tak op het bedrijf uit. Vandaag telt het bedrijf een 40-tal ha (ten dele in seizoenspacht) en wordt ruim de helft biologisch bewerkt. Een belangrijk deel van de biologische productie is bestemd voor de diepvriesindustrie. ‘Net als in de gangbare teelt is de contractonderhandeling in februari als een moeilijk moment’ geeft Thierry toe, ‘maar het is dankzij de omschakeling naar bio dat mijn bedrijf een leefbaar inkomen geeft’.  Er wordt dan ook fors geïnvesteerd in een modern en slagkrachtig machinepark. Onkruidbestrijding is cruciaal. Wekelijks rijdt Thierry met schoffel of wiedeg door zijn gewassen om het onkruid steeds klein aan te pakken. Vooral in natte periodes geeft dit stress en moet op korte tijd veel werk worden afgelegd. RTK-GPS is hierbij een belangrijke hulp. Maar ook kleine investeringen als een torsiewieder maken een groot verschil. Nieuwe ideeën toetst hij graag af met mensen van Inagro: “Ik rij wel 10 keer per jaar langs om de gewassen op het proefbedrijf te zien of om bij te praten met de medewerkers”.

Nieuwe toekomst met CSA-plukboerderij

Luc en An Goemaere – Van Wijmelbeke zijn de vierde generatie op de Grenshoeve in Bellegem. An vertelde pakkend hoe hun bedrijf het voorbije jaar een totale ommezwaai kende: “Tot 2013 was de Grenshoeve een gemengd bedrijf met akkerbouw en varkens. Omdat de oude varkensstallen aan vernieuwing toe waren, maakten we in 2012 plannen voor een nieuwe stal. Naarmate de plannen concreter werden, groeide de twijfel of dit voor ons wel de juiste keuze was ? De nieuwe stal zou een zware financieel last op het bedrijf leggen en de industriële schaal strookte niet met ons persoonlijke toekomstbeeld. 

Geen stal dus, maar wat dan wel ? Stoppen was geen optie. In onze zoektocht kregen we per toeval ‘Community Supported Agriculture’ of ‘CSA’ in beeld. Hierbij betalen consumenten op voorhand een oogstaandeel in een groententuin en komen ze hun groenten zelf plukken. CSA klopte met onze waarden als agroecologie, eerlijk loon en sociaal netwerk. 

Na een intensieve periode van verkennen en voorbereiden was de CSA-plukboerderij ‘De Grenshoeve’ in het voorjaar 2014 een feit. Weliswaar toen nog met een groot vraagteken in het achterhoofd: is de locale consument overtuigd en bereid om mee te participeren in CSA ? Ondertussen is ons 2de seizoen al goed op dreef en telt het bedrijf een mooi aantal CSA gezinnen.” 

De pluktuin van ongeveer 2 ha is het nieuwe werkgebied waar Luc zich voluit uitleeft. Tijdens de rondgang etaleert Luc een encyclopedische kennis over allerlei groenten en kruiden in vele vaak ongekende varianten. Luc was altijd al gebeten door de tuiniersmicrobe, maar kwam er vroeger amper toe. De vruchtwisseling en het diverse teeltplan werden al enkele keren bijgesteld om tegemoet te komen aan het groeiend aantal leden, hun voorkeuren en verwachtingen. Improvisatie ad hoc, kennisuitwisseling met collega’s en feedback via bedrijfsbegeleiding door Inagro ondersteunen dit groeiproces op weg naar een verdere toekomst …

Laten we kansen liggen ?

‘Laten we kansen liggen in (West-)Vlaanderen ?’ vroeg Bart Naeyaert, gedeputeerde voor landbouw van de provincie West-Vlaanderen en voorzitter van Inagro zich af in zijn toespraak. ‘Ondanks een aanzienlijke groei blijft de biosector in Vlaanderen in absolute cijfers beperkt en sluit Vlaanderen geenszins aan bij de ontwikkeling die de sector in Wallonië en in onze buurlanden doormaakt. Ik stel ook vast dat verschillende partijen in de (West-)Vlaamse handel en verwerking van land- en tuinbouwproducten de voorbije jaren een biologisch assortiment in hun portefeuille heeft ontwikkeld om aan de vraag van hun klanten te voldoen, maar zich grotendeels in het buitenland bevoorraadt. Ik hoor vandaag dat Bioplanet onvoldoende biologische varkens vindt in Vlaanderen. Wat zijn de drempels voor de (West-)Vlaamse producent om deze vraag in te vullen ? Inagro en de provincie West-Vlaanderen willen in elk geval met deze vraag aan de slag. Inagro heeft met de afdeling biologische productie en het proefbedrijf biologische landbouw ruime ervaring en is een vaste waarde in het kennisnetwerk biologische landbouw. Inagro wil de biologische sector en gangbare boeren die een omschakeling naar biologische landbouw overwegen blijven ondersteunen met praktijkgericht onderzoek en advies en samen met andere betrokken organisaties en bedrijven inzetten op een versterkte ontwikkeling van de sector.’

Met dank aan Bioplanet, Thierry Beaucarne en An en Luc Goemaere – Van Wijmelbeke voor de gastvrijheid en openheid.

Meer info?
Lieven Delanote, Inagro
Tel: 051/27 32 50
E-mail: lieven.delanote@inagro.be