Biologische landbouw kent vaak een eigen en een specifieke mechanisatie. Dit geldt niet alleen voor mechanische onkruidbestrijding. Op kleine tuinbouwbedrijven zijn aangepaste en betaalbare machines vaak een uitdaging. Het zelf bouwen en zelf aanpassen van machines is voor veel bedrijven een betaalbare aanpak met een resultaat volledig op maat van het bedrijf. Het Interreg-microproject ‘Boer Bricoleur’ wil boeren uit de grensregio Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen hiertoe opleiden en is geïnspireerd op de werking van het Franse netwerk www.latelierpaysan.org.  

Het zelf bouwen van kleinschalige machines leeft al langer in de biologische tuinbouwsector. Zo wordt op de Vlaamse Netwerkdag ‘Techniek in bio tuinbouw’ elke twee jaar een innovatieprijs uitgereikt aan een innovatief mechanisatieconcept dat door een teler zelf bedacht is. Uit een rondvraag bij de sector in 2018 kwam duidelijk naar voor dat een grote groep telers kansen zien in het zelf bouwen en aanpassen van hun machines. De eerste stap is om zelf te leren lassen, gaven de telers aan. Hierop sloegen CCBT, l’Atelier Paysan, PCG, Inagro en Bio-en-hauts-de-France de handen in elkaar voor een project met de titel Boer en ‘Bricoleur’: voor meer autonomie en machines op maat! 

De voorbije weken werd van daaruit een lascursus op poten gezet, bij het PCLT in Roeselare. Door het grote succes werd meteen nog een tweede lascursus georganiseerd, zodat in totaal 20 Franse en Belgische telers hieraan konden deelnemen. ‘Het was een goede introductie met veel oefenen in de praktijk’, aldus West-Vlaams bio akkerbouwer Karel. Ook Fien van tuinbouwbedrijf De Stoppel in Watou was tevreden: ‘Met veel plezier las ik hier op de boerderij voortaan alles wat breekt!’. 

Foto’s: lascursus

Tijdens de laatste week van februari gingen een 12-tal telers een stapje verder. Samen met lesgevers van l’Atelier Paysan (Quentin Charvet en Romuald Botte) werd een loods van het Proefcentrum voor de groenteteelt omgebouwd tot tijdelijk atelier, voor een grondige opleiding metaalbewerking. Alle deelnemers leerden tijdens deze vijfdaagse ‘leer en doe’ opleiding de verschillende stappen van metaalbewerking, namelijk snijden, boren en lassen. Deze drie vaardigheden vormen de basis, zodat je nadien zelf aan de slag kan op je bedrijf om je eigen machines aan te passen. Tijdens deze opleidingsweek werden ook 4 ‘chtit-bines’ gebouwd, ofwel multifunctionele elektrische onkruidbestrijders. “Elke chtit-bine heeft een andere spoorbreedte, aangepast aan het bedrijf”, aldus Quentin.

Foto’s: Chtit-bine

De chtit-bine is een ontwerp van een groep telers uit de grensregio België-Frankrijk, die sinds 2016 samen sleutelen aan de ideale elektrische onkruidtool. Twee van deze telers, Klaas Ysebaert (Avelgem, Be) en Romuald Botte (Wavrin, Fr) hebben vanuit hun ervaring de opleiding in Kruishoutem mee begeleid. “Door de combinatie van twee functies, namelijk wiedbed en werktuigdrager, is de chtit-bine een unieke machine die niet verkrijgbaar is op de markt” aldus Klaas.

Het Franse netwerk l’Atelier Paysan is precies opgezet rond dit principe, namelijk eigen ontwerpen van telers op een participatieve manier doorontwikkelen tot kant-en-klare bouwplannen, die vrij beschikbaar worden gesteld op hun website. Zo hebben ze intussen bouwplannen voor een hele reeks machines, maar bijvoorbeeld ook voor kleinschalige stallen en serres. Met het project ‘Boer Bricoleur’ willen de partners dit netwerk uitbreiden naar België. 

Later dit jaar wordt nog een bedrijfsbezoek gepland om een zelfgebouwde machine aan het werk te zien op het veld. 

Meer info?

De handeiding voor de werkplaats van l'Atelier Paysan is nu ook beschikbaar in het Nederlands!

De partners van ‘Boer Bricoleur’:

• l’Atelier Paysan – Thibault Duisit - t.duisit@latelierpaysan.org
• Inagro – Lieven Delanote – lieven.delanote@inagro.be
• PCG – Stefanie De Groote – stefanie@pcgroenteteelt.be
• Bio en Hauts-de-France – Valentin Dubois - v.dubois@bio-hdf.fr
• CCBT – Carmen Landuyt (projectcoördinator) – carmen.landuyt@ccbt.be – TEL 0032 495 69 12 02

Avec le soutien du Fonds européen de dévelopement régional - Met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling