Zowel lange droge als natte periodes komen de laatste jaren steeds frequenter voor. Telers staan voor steeds zwaardere uitdagingen om hun teelten van voldoende water te blijven voorzien. Zowel de benodigde waterhoeveelheid op het juiste tijdstip in de teelt krijgen, als de materiaal- en tijdsinvestering die gepaard gaat met irrigeren, zijn veel voorkomende knelpunten. Een robuust waterplan voor het bedrijf wordt daarom steeds belangrijker met het oog op de toekomst.

Omdat het voor telers niet altijd eenvoudig is om op zelfstandige basis een robuust waterplan uit te werken werd er, via het Platteland Plus project: ‘Waterwijs’ dankzij een nieuwe aanpak van interactief kennisdelen in landbouw, de mogelijkheid gegeven om samen met andere geïnteresseerde telers onder de vorm van 2 workshops en onder begeleiding van een adviseur een waterplan uit te werken voor het eigen bedrijf.

Gedurende de eerste workshop werd er iets dieper ingegaan op een aantal punten waaraan een robuust waterplan moet voldoen. De telers die graag nog een stap verder gingen werkten hun eigen waterplan uit en stelden dit aan de groep voor tijdens de 2e workshop.

Al snel bleek dat een persoonlijke begeleiding veel voordelen had en vele telers maakten van deze mogelijkheid dan ook gretig gebruik, want elke teler heeft zijn eigen principes en mogelijkheden.

In eerste instantie werd er gekeken naar de wateraanvoer (hemelwater, putwater, oppervlaktewater,…) t.o.v. de waterbehoefte. Het inschatten van de waterbehoefte in een bepaalde periode bleek voor de meeste telers een moeilijke opgave, al is deze informatie essentieel voor een robuust waterplan. Indien de wateraanvoer in een bepaalde periode lager is dan het verbruik, moet er gekeken worden naar een andere waterbron of geïnvesteerd worden in wateropslag.

Als geweten is dat de waterreserves op het bedrijf voldoende hoog zijn voor een droge periode van een aantal weken te overbruggen (de teler bepaalt zelf hoeveel weken dit zijn), kan gekeken worden naar de waterverdeling vanuit de bron of opslag naar de teelten. De mogelijkheden zijn legio en de installatie kan van volledig manueel tot volledig automatisch. Voor de meeste telers zit het ideale scenario ergens tussenin.

Tijdens de workshops kwam naar voor dat op vele bedrijven irrigeren een arbeidsintensieve taak is. Door eenvoudige ingrepen omtrent irrigatiesturing (regenautomaat of kleppen) of meer aftakpunten te voorzien (minder verplaatsen van darmen en druppelleidingen) kan er vaak veel tijdsefficiënter gewerkt worden. Ook worden verliezen door vergissingen of vergetelheid gereduceerd. Het is natuurlijk wel belangrijk om een inschatting te maken van de kosten-baten, voor overgegaan wordt tot de aankoop van materialen.

Daarnaast werd er ook aandacht besteed aan het onderhoud van het irrigatiesysteem. De juiste filters gebruiken, afschermen van buffer en winterklaar maken van de installatie zijn belangrijk om deze gedurende vele jaren te gebruiken. Organische of anorganische verstoppingen leiden vaak tot een lagere watergift. Het is niet altijd eenvoudig om deze verstoppingen tijdig op te sporen (vaak wordt dit pas gemerkt bij een plaatselijke mindere stand van het gewas).

Algemeen kon besloten worden dat elke bedrijfssituatie uniek was. Niet elke teler had de mogelijkheid om voldoende regenwater op te vangen. Vaak was er wel de mogelijkheid om water te halen uit een bestaande boorput, of voor startende telers een boorput van geringe diepte aan te leggen al of niet in combinatie met een vorm van wateropslag.

De installatie van een boorput of wateropslag valt meestal onder de aanvraag van een vergunning of melding (hiervoor kan je ten rade bij de gemeente). Daarnaast zijn er vaak ook redelijk wat investeringskosten aan verbonden die perceelsgebonden zijn. Voordat deze investeringen rendabel zijn, moet er een zekere garantie zijn dat het betreffende perceel nog een aantal jaar kan gebruikt worden. Aangezien een aantal telers niet de eigenaars waren van al hun percelen in gebruik en er soms zelfs op middellange tijdsspanne geen zekerheid kon gegeven worden, is het risicovol om zulke investeringen te doen. Hierdoor is het voor deze telers niet altijd eenvoudig om een robuust waterplan uit te werken. Indien startende telers een grond op het oog hebben (kopen of via een gebruiksovereenkomst) is het erg belangrijk om de mogelijkheden rond irrigatie na te gaan. Dit kan heel wat problemen in de toekomst besparen.

Meer info?
Proefcentrum Pamel
Proefcentrum.pamel@vlaamsbrabant.be
054 32 08 46