Open velddag ILVO

ILVO, het Vlaams Instituut voor landbouw en VisserijOnderzoek, nodigt u uit voor een bijzondere namiddag..

De onderzoekers tonen en becommentariëren hun veldproeven met soja, sorghum, miscanthus, luzerne, klaver, maïs-onder-folie, raaigras, cichorei, vlas en nog veel meer. 

• Bekijk zeker eens de combinatie-inzaai van erwten met respectievelijk klaver, luzerne en het mengsel gras-klaver.  
• Of de sorghum (foto!), net zo’n volumeplant als maïs, maar een subtropisch C4-gras met nog onduidelijke beloftes voor onze contreien.
• De soja natuurlijk. Verneem hoever ILVO staat met de geoptimaliseerde bemesting en gewasbescherming, de rij- en plantdichtheidsproeven, de rassenvergelijkingen en de veredeling.
• Het genetisch onderzoek van 500 oude Europese graslanden.
• De meer technisch gerichte verhalen over drones, drukwisselsystemen en anti-erosie-bewerkingen. 

Hieronder vindt u de beschrijving van ALLE opengestelde proeven en teelten.

1.    Vlas: veeleisend, industrieel, duurzaam

Telen van het oude, typisch Vlaamse vlas kan tegenwoordig heel milieuvriendelijk. Het is een gewas dat bijdraagt tot de agrobiodiversiteit. In de verwerking zie je letterlijk elk onderdeel van de plant gevaloriseerd worden. U ziet een vlasveld waar ILVO “postcontrole” uitvoert. Als voorvrucht van bv. granen zie je in vlas heel snel welke fouten er gemaakt werden in de bodembehandeling of -structuur. Die problemen zijn dan nog te remediëren in de volgteelt. Er zit ten slotte ook een groene kant aan de verwerking van vlas: letterlijk elk onderdeel van de plant wordt gevaloriseerd.

2.    Cichorei: industrieel gewas

Wist je dat België wereldwijd dé grootste producent van inuline is? Inuline is gegeerd basisproduct in de keukens van de voedingsindustrie. Het is een vezel met een aantal bijzondere eigenschappen, en wateroplosbaar. Inuline wordt geëxtraheerd uit cichorei, meer bepaald uit de cichoreiwortel. ILVO heeft in samenwerking met het bedrijf Cosucra Groupe Warcoing – divisie Chicoline een veredelingsprogramma van industriële cichorei dat zich richt op de verbetering van de wortelopbrengst en de inulinekwaliteit. ILVO coördineert ook het Belgische rassenonderzoek van industriële cichorei. De veldproef die u ziet gaat over vroeg in het voorjaar gezaaide schieters. De onderzoekers mikken daarmee op een betere schieterresistentie om een vroegere zaai en een hogere opbrengst te verkrijgen.

3.    Italiaans raaigras: voedergras in internationale competitie

De veredeling van Italiaans raaigras, een echt voedergras, gebeurt al sinds 1932 op ILVO. De veredelaar selecteert aparte planten, vermeerdert ze vegetatief tot klonen, laat de beste ervan in isolatieveldjes kruisen (elkaar bestuiven als polycross), en beoordeelt dan de opbrengst en voederwaarde van de nakomelingen, geoogst in mini-maaiveldjes. ILVO blijkt groot te zijn als veredelaar… in ‘kleine’ gewassen. Waarmee de overheid de leemte vult die de commerciële bedrijven laten liggen, en zo het verschil maakt voor de landbouwer. Let bij uw bezoek niet op de manshoge rogge rond de proefvelden. Dat is gewoon ‘isolatie’ tussen de graszaadvermeerderingsveldjes.

4.    500 oude Europese grassen

Het zaad van de 500 mini-proefveldjes Engels raaigras is verzameld in oude geëvolueerde weides en wilde natuurkanten in alle Europese uithoeken. Van Scandinavië tot Turkije, van de Atlantische kust tot de Alpen. De onderzoeksvraag die ILVO en de andere wetenschappelijke partners zich stellen is: welke planteigenschappen (voorjaarsgroei, biomassaproductie, ziekteresistentie, … ) zijn door de tijd en de omstandigheden spontaan dominant geworden in elk van de grasvariëteiten, om lokaal te blijven overleven. Die eigenschappen worden gelokaliseerd in het genoom van de planten, op DNA niveau. Op termijn ontstaat hier dus een schatkamer aan biodiversiteit binnen de soort ‘Engels raaigras’, een rijke bibliotheek voor de 21ste eeuwse veredelaars.

5.    Drone

ILVO zet een onderzoeksdrone in waarmee de onderzoekers sneller en slimmer kunnen kijken naar plantenstress, naar onkruiden, naar rassenprestaties in elke groeifase. Altijd mikken de ‘precision farmers’ op een gelijke of zelfs verbeterde opbrengst met (veel) minder input van mest en pesticiden. Het gaat hem niet in de eerste plaats om het ‘vliegen’. Wel om de multi-spectrale camerabeelden waarop de wetenschappers (en op termijn de landbouwer) kunnen ‘zien’ en interpreteren hoe elke vierkante meter gewas er bij ligt en vooral, wat die idealiter aan maatregelen nodig heeft. Maar eerst zijn er dus veel veld- en laboratoriumonderzoeken en slimme datasets en interpretatiemodellen op te maken! 

6.    Soja in het jaar van de peulvrucht

Opnieuw liggen er bij ILVO in Melle en Merelbeke meerdere soja-veldproeven aan. Want het onderzoek om van soja een interessante binnenlandse teelt te maken mikt op vele fronten. Het ILVO-veredelingsprogramma zit in jaar 3. Tegelijk lopen er experimenten rond de optimale bemesting en gewasbescherming. Wat heeft soja precies nodig om een goede groei, peulvorming en afrijping te krijgen? Er zijn ook puur teelttechnische vragen te beantwoorden, over rij- en plantdichtheid bijvoorbeeld. En er worden bestaande rassen in onze lokale omstandigheden vergeleken op vlak van  opbrengst. Langzaam komt de Belgische sojateelt dichterbij. Wij mikken in elk geval op een sojateelt voor humane én voor veevoederdoelen.

7.    Maïs onder folie

Bio-afbreekbare folie creëert een serre-effect in de bodem op het moment dat het zaad kiemt. Zou de boer zijn subtropisch gewas maïs daardoor vroeger kunnen zaaien, en dus ook sneller kunnen oogsten, met minder kans op beschadiging van de (natte) akker? Verkrijg je inderdaad betere groeiomstandigheden, een langer groeiseizoen, hogere opbrengsten? De 7 micron dikke folie breekt volgens de ontwikkelaar voor 90% af in het eerste jaar. De 10% die over­blijft is zo broos dat het geen hinder oplevert voor de volgteelt. Die laatste resten breken de volgende winter af.  

8.    Sorghum en voederbiet: de derde teelt in het schema? 

Sorghum is helemaal nieuw voor Vlaanderen, maar volgens de landbouwwetenschappers wel een nader onderzoek waard. Het is net als mais een C4-gras dat in een heel snelle periode erg hoge – letterlijk metershoge – biomassa’s kan produceren. Nu Europa sterk aandringt om meer verschillende landbouwteelten en teeltafwisseling stelt ILVO de vraag of sorghum misschien een alternatief kan worden voor maïs, als groene grondstof in de bio-economie of als voeder in de veehouderij? Net als maïs is Sorghum subtropisch.  Desalniettemin heeft dàt gewas de Vlaamse landbouw overtuigend veroverd. Voederbiet, al volop aan een comeback bezig, is als derde gewas op korte termijn realistischer, vanwege een aantal aantrekkelijke kenmerken. De herinnering aan de voederbieten van 30 of 50 jaar geleden gaan niet meer helemaal op.

9.       Bodemdruk en drukwisselsystemen

De bodem staat door zware machines letterlijk onder druk. Dit leidt tot bodemverdichting, droogtestress, wateroverlast en groeiachterstand. ILVO kiest bij aankoop van nieuwe machines voor grote banden en drukwisselsystemen. Er loopt innovatief onderzoek naar de juiste bandenspanning voor elke omstandigheid.

10.  Erosie

De experimentele erosiestrook maakt deel uit van het onderzoek rond de nieuwe erosie-beperkende wettelijke voorschriften. In maïs en groenten optimaliseren we technieken als niet-kerende bodembewerking, strip-till en drempeltjes in ruggenteelten. De uitdaging is om de vruchtbare teelgrond OP de akker te houden bij zware regen, én om niet in te boeten aan productiviteit.

11.  Miscanthus beloftevol energiegewas

ILVO begon 10 jaar geleden met onderzoek op miscanthus als energieteelt. De eerste stap was de evaluatie van de enige toen commercieel beschikbare kloon Miscanthus x giganteus.  Intussen houden we 100 diverse Miscanthus genotypes kritisch tegen het licht, qua productie van houtige biomassa. De gehakselde miscanthusstengels kunnen hun afzet vinden in de bio-energiesector (verbranding, biogas) maar ook in de  bouwmaterialen- en de papierindustrie én in de stallen als beddingmateriaal en strooisel.

12.  Luzerne, klaver, mengsel gras-klaver: eiwit in ’t groen

De interesse voor luzerne en klaver neemt fors toe onder meer omdat de landbouwers aan nieuwe richtlijnen moeten voldoen in verband met het ecologisch aandachtsgebied (EAG) en in verband met de 3de teelt. Eiwitrijke gewassen zijn bovendien gegeerd in het rantsoen van de dieren, en liefst zelfs als aanvulling/vervanging van de (duurdere ingevoerde) sojaproducten. ILVO vergelijkt  een 3- en een 4-sneden ritme bij luzerne qua opbrengst, kwaliteit en persistentie. ILVO experimenteert ook met een combinatie-inzaai van erwten met respectievelijk klaver, luzerne en het mengsel gras-klaver. 

13.  Quinoa

Quinoa heet in het Nederlands eigenlijk ‘gierstmelde’. Het is een pseudograan afkomstig uit het  Andesgebied. Het is  glutenvrij, het heeft een hoge nutritionele waarde en het is tegenwoordig erg in zwang. Met  hoge prijzen per ton tot gevolg. Sinds een paar jaar hebben pioniers en landbouwonderzoekers ondervonden dat er quinoa-variëteiten zijn die ook in ons land kunnen geteeld worden. ILVO coördineert het veldonderzoek. Welke zijn de meest optimale teelttechnieken wat weten we nu al uit vergelijkende proeven inzake oogst- en planttijdstip, plantafstand, bemestingsbehoefte en machinale verwerking?

14.   Korteomloophout en buitenloop kippen

Centraal in dit experiment staat de vraag of dit gemengde systeem ‘kippen en biomassaproductie’ (gehakseld wilgenhout) leidt tot meer dierenwelzijn en een betere vleeskwaliteit, de kippen aanspoort om beter gebruik te maken van de buitenruimte, een aanvaardbare extra opbrengst uit het hout levert en een betere bodemkwaliteit.

15.  Duurzaamheidsplan @ ILVO

ILVO heeft een intern duurzaamheidsplan dat de eigen bedrijfsvoering wil uitbouwen als lichtend voorbeeld.  De acties overkoepelen heel uiteenlopende thema’s, zoals duurzame mestverwerking, bodemverdichting, energie- en watergebruik, inzet van gewasbeschermingsmiddelen en een ecologisch verantwoord aankoopbeleid. Er zijn experimenten rond landschapsintegratie en biodiversiteit. 

Praktisch:

Kies gepast schoeisel.

Inschrijven is niet nodig. Het evenement is gratis.

Alle bezoekbare proeven bevinden zich in het gebied tussen de Neerstraat, de Landskoutersesteenweg en de Burg. Van Gansberghelaan. Bij aankomst in de Burgemeester Van Gansberghelaan nr 96 in Lemberge - Merelbeke krijgt u een handig kaartje van de proefvelden.