Risico in de biologische groenteteelt. Wordt risico voldoende vergoed?
Algemeen bestaat de opvatting dat omschakeling naar biologische landbouw gepaard gaat met meer risico omdat opbrengsten sterk schommelen of omdat een verwacht meerprijs niet gehaald wordt. In het uitgevoerde onderzoek werd de vraag gesteld of dit inderdaad zo is. En, als dit zo is, of dit groter risico voldoende vergoed wordt door een hoger rendement? De basisidee achter de vergoeding van risico is dat iemand bereid is risico te nemen wanneer hij betaald wordt voor dit genomen risico. Een ontwikkelde quick scan laat toe voor bio en gangbare groentegewassen een eerste inschatting te maken van het extra risico en de bijhorende vergoeding van dit risico.
Volatiliteit als indicator van risico.
Als indicator voor risico werd de volatiliteit van het verwachte rendement op het aangewende kapitaal aangewend. Door voor een bepaald gewas het rendement op het aangewende kapitaal en de volatiliteit van dit rendement, te vergelijken met het noodzakelijk rendement bij dit waargenomen risico, werd ingeschat of dit risico voldoende vergoed wordt. Hierbij werd gebruik gemaakt van een naar landbouw geëxtrapoleerde referentie voor vergoeding van risico vanuit de financiële wereld. Een schaarste in data werd opgevangen door gebruik te maken van expert informatie, schattingen van variaties in opbrengst, prijs en kosten en gevoeligheidsanalyses. Aan de hand van een simulatiemodel slaagden de onderzoekers er in om op basis van deze schaarse informatie simulaties door te voeren voor het inschatten van extra risico en de vergoeding van dit extra risico bij omschakeling naar biologische landbouw. Eerste berekeningen tonen aan dat voor bijvoorbeeld vroege aardappelen het risico onder de beschouwde omstandigheden voldoende vergoed wordt door een hoger rendement. De aanwezigheid van een hogere prijs voor biologische producten ten opzichte van conventionele producten is hierbij zeer cruciaal. Voor andere gewassen zoals bloemkool is een verdere stijging van de opbrengst of prijs noodzakelijk om het hogere risico volledig compenseren.
Een rekenblad als quickscan voor risicovergoeding.
De huidige quickscan maakt het mogelijk om op een relatief eenvoudige wijze op basis van schaarse data, informatie af te leiden over het risico, de risicovergoeding en factoren die risico beïnvloeden. Dit maakt het een nuttig instrument ter ondersteuning van de besluitvorming bij mogelijke invoering van groenten in een teeltplan maar ook bij de beoordeling van factoren die belangrijk zijn in de verdere ondersteuning en ontwikkeling van de biologische sector. Momenteel gebruikt het model nog maar alleen schattingen voor heel wat data. Extra informatie moet toelaten de aangewende quickscan verder te verbeteren en de afgeleide informatie te verfijnen. Het huidig instrument heeft bovendien uitsluitend betrekking op individuele bijdragen aan risicovergoeding. In een reële situatie kan een verhoogd risico in een gewas gecompenseerd worden met een verminderd risico van een ander gewas.
ADLO, Departement Landbouw en Visserij, Vlaamse Overheid
De Cock, L., Lauwers, L., & de Wit, J. (2010). Risico in de biologische groenteteelt. Wordt risico voldoende vergoed? In: De biologische landbouw in Vlaanderen: Onderzoek 2008-2010. L. De Cock, N. Erbout, J. Van Waes (eds). NOBL, Merelbeke, 30-31.
Louis Bolk Instituut (Driebergen, NL)