Het PPILOW-project had als doel om samen met meerdere actoren oplossingen te bedenken om welzijn van pluimvee en varkens in biologische en extensieve productiesystemen te verbeteren. Het project bracht 22 partners uit 9 landen samen om onder andere te kijken naar uitdagingen als biggencastratie, biggensterfte bij buitenloop varkens, doden van eendagskuikens…

In nationale co-creatie groepen met (bio)veehouders, onderzoekers en andere stakeholders werden innovaties ontworpen om dierenwelzijn te verbeteren. In Vlaanderen gebeurde dit in de Biobedrijfsnetwerken. Dit leverde waardevolle inzichten op die niet alleen de experimentele resultaten bevestigden, maar ook praktische perspectieven boden op haalbaarheid, schaalbaarheid en duurzaamheid van de innovaties.

Bepaalde, reeds gevorderde innovaties werden geïmplementeerd op veebedrijven. Voor elk van deze toepassingen werd een praktijksamenvatting opgesteld met praktische aanbevelingen en beperkingen. Je kan die terugvinden op het Organic Farm Knowledge Platform, ook in het Nederlands of via deze link.

Hieronder de meest interessante implementaties en onderzoeksresultaten van het project, al is dit verre van een volledig overzicht. In de laatste nieuwsbrief van PPILOW kan je nog meer resultaten terugvinden. De opname van de eindconferentie van het project staat ook integraal online, dus die kan je ook herbekijken.

Medicinale planten verhogen de immuniteit

Er werd bijvoorbeeld gekeken naar het gebruik van medicinale planten bij legkippen en varkens voor de beheersing van parasieten en pathogene bacteriën en verhoogde immuniteit.

Een in vivo studie in Roemenië met plantenpoeders van knoflook (Allium sativum L.) en absint (Artemisia absinthium L.) hadden duidelijk goede antiparasitaire effecten in de maag en darmen bij varkens. In het experiment werd een dosis van 180 mg/kg/dag en 90 mg/kg/dag gedurende 10 dagen toegediend. Meer onderzoek is nodig om de minimale effectieve dosis tegen deze parasieten bij varkens te bepalen. Voor varkens in buitenloop en biologische varkens, zijn deze plantenpoeders een interessante, effectieve manier om bijvoorbeeld spoelwormen en schadelijke bacteriën te beheersen en de immuniteit van de dieren te versterken.

Ook bij legkippen werd een effect van poeder van knoflook gevonden op wormendruk, maar er moet verder onderzoek gebeuren om dit statistisch te kunnen bevestigen.

Mobiele kraamhut voor zeugen werd in Vlaanderen succesvol geïnstalleerd

De innovatie die in Vlaanderen werd geïmplementeerd, is een mobiele kraamhut voor zeugen en biggen. Het Deense ontwerp biedt een antwoord op:

• onveilige werkomstandigheden van de boer in buitenhutten,
• de hoge cijfers van biggensterfte in deze systemen,
• de uitdagingen qua omweiding van buitenvarkens.

De hut werd aangepast aan temperatuursextremen van verschillende klimaten en een aparte verwarmde biggenbox werd geïnstalleerd. Het voederen gebeurt in de hut en de boer heeft toegang in een rechtopstaande positie. Een goed beeld kan je krijgen in dit filmpje, waar de jonge Deense boer Thomas Bertrand de ideëen achter het ontwerp toelicht en de hut in de praktijk wordt getoond. De installatie in Vlaanderen op Bioboerderij De Vleterbeek is een succes en er werd een demonstratiedag georganiseerd in maart met Waalse en Vlaamse bio-varkenshouders. (lees ook het allesoverbio artikeltje)

Dubbeldoelrassen als ethisch alternatief voor het doden van eendagskuikens

Een van de dierenwelzijnsproblematieken die werden bekeken bij pluimvee, was het doden van eendagskuikens van leghennen. In Duitsland, Frankrijk en Denemarken werden dubbeldoelrassen uitgetest op eier- en vleeskippenbedrijven. Dubbeldoel-hennen hebben vaak een lagere eierproductie dan efficiënte legkippen, maar de hanen hebben naar verwachting een acceptabele groei voor vleesproductie. Dit leidt tot een compromis tussen de prestaties van de hennen en hanen. Welzijnsindicatoren zoals gedrag en verwondingen werden bekeken en geven duidelijk het voordeel van de dubbeldoelrassen aan. In het experiment was de legprestatie van de dubbeldoel-genotypen 19-25% lager dan de traditionele rassen. Tegelijkertijd was de vleesopbrengst van dubbeldoel-hennen 17-27% hoger dan die van commerciële legkippen. De hanen van de verschillende dubbeldoel-genotypen hadden 2-6 weken langer nodig om het streefgewicht van 2,1 kg levend gewicht te bereiken vergeleken met de vleeskip. Dit resulteerde in een 29-45% hogere voederconversieratio.

Het genotype had geen negatief effect op de technische productkwaliteiten van eieren of vlees. De specifieke uiterlijke kenmerken van de dubbeldoel eieren en vlees kunnen juist een marketingvoordeel opleveren doordat het product een herkenbare meerwaarde heeft.

De economische analyse toonde aan dat de productiekosten van een ei 18-43% hoger waren en van vlees van de dubbeldoel-genotypen 26-36% hoger waren dan de controle. Bij directe verkoop (korte keten) kan de meerwaarde enigszins worden uitgelegd aan de klant, maar het economische aspect blijft een grote uitdaging bij dubbeldoelpluimvee.

De proeven tonen het potentieel van dubbeldoelrassen als ethisch alternatief voor het doden van eendagskuikens. Verder onderzoek is nodig, onder andere naar alternatieve voeders of het valoriseren van restproducten om de productiekosten met deze rassen te verlagen en verder in kaart te brengen.

Minder pikkerij bij dubbeldoelkippen en verrijking van de veranda

De ophokplicht betekent een extra uitdaging voor eierproducenten met mobiele kippenstallen. Wanneer de hennen binnen worden gehouden, treedt vaak pikkerij op. Daarom werd in PPILOW een test gedaan met dubbeldoelkippen (robuuste rassen) en verrijking van de overdekte veranda. De dubbeldoelkippen waren duidelijk rustiger en scharrelden meer. Pikkerij werd het meeste vastgesteld bij de traditionele rassen, die meer zenuwachtig werden door de ophokplicht en banger zijn van verrijking in de overdekte veranda. Het gebruik van een droge strooisellaag in de veranda leidt tot een verbetering van de bevedering van de hennen. Foto’s en verdere informatie kan je in deze factsheet terugvinden.

Het PPILOW project maakte gedurende vier jaar boeiende samenwerkingen mogelijk en realiseerde innovatieve welzijnsconcepten voor de bio-sector in 9 Europese landen. Verdere publicaties en onderzoeksresultaten zijn terug te vinden op de website van PPILOW en op het platform Organic Farm Knowledge.

Meer info?
lien.romeyns@bioforum.be