Agroforestry, ook wel boslandbouw genoemd, is een teeltsysteem waarbij akkerbouw of veeteelt gecombineerd wordt met bomen en/of struiken op eenzelfde perceel. In principe niets nieuws, want van oudsher werden bomen in Vlaanderen vaak aangeplant op en langs landbouwpercelen. Denk maar aan de hoogstam fruitboomgaarden die gebruikt werden als graasweides.
Bomen op akkerbouwpercelen daarentegen is wel nieuw voor Vlaanderen. Ervaring hiermee in Vlaamse context is erg beperkt, maar onderzoek uit het buitenland heeft aangetoond dat een doordachte keuze tot een hogere biomassaproductie kan leiden, vergeleken met een gescheiden productie.

Sinds 2011 kunnen landbouwers een aanplantsubsidie aanvragen voor agroforestry bij het Agentschap voor Landbouw en Visserij. Hoewel het aantal aanvragen ook dit jaar opnieuw toeneemt, blijft de adoptie van agroforestry in Vlaanderen tot op vandaag erg beperkt. Naast knelpunten betreffende rechtszekerheid en administratie, hebben landbouwers veel vragen over de technische en economische kant van de zaak die tot vandaag deels onbeantwoord bleven. Tegelijk wordt de landbouwsector geconfronteerd met uitdagingen op vlak van rendabiliteit, bodemkwaliteit en biodiversiteit, waarop agroforestry een deel van het antwoord kan zijn. In de internationale wetenschappelijke literatuur wordt het verband gelegd met een hogere (biomassa)opbrengst, langere termijn investering in natuurlijk kapitaal, risicospreiding door diversificatie, mogelijke verbreding en differentiatie op landschappelijk, ecologisch en economisch vlak.
Evenzeer, gegeven de verwachte stijgende vraag naar kwaliteitshout en biomassa, kan agroforestry een lange termijn investering vormen.

Om de huidige uitdagingen voor Vlaamse landbouwers het hoofd te bieden, maar eveneens kennis en praktijkervaring op te bouwen en uit te wisselen, startten vijf onderzoeksinstellingen op 1 september 2014 een opmerkelijk en interactief IWT-onderzoeksproject rond agroforestry. In dit project, voluit genaamd “Agroforestry in Vlaanderen: een economisch rendabel antwoord op de vraag naar agro-ecologische productiemethoden”, slaan het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO), UGent, Inagro, ABC Eco² en de Bodemkundige Dienst van België (BDB) de handen in elkaar. Door bestaande kennis en praktijkgericht onderzoek te combineren willen we praktische info en begeleiding geven aan iedereen die interesse toont in dit teeltsysteem.
De komende vijf jaar zullen we volgende concrete realisaties nastreven: objectieve evaluatie van de mogelijkheden (o.a. interessante boom-gewas combinaties) voor agroforestry in Vlaanderen, teelttechnische professionalisering van de toepassing van agroforestry, een correcte attitude ten opzichte van agroforestry als potentieel waardevol agro-ecologisch teeltsysteem, het ijveren voor een verhoogde juridische rechtszekerheid voor toepassers van agroforestry, en de effectieve aanleg van agroforestry percelen op doelgroepbedrijven.

De projectpartners richten zich in eerste instantie tot de grondgebonden landbouwsector, zonder daarbij de andere schakels in de keten, van boomkwekerij tot hout- en biomassaverwerkende bedrijven, uit het oog te verliezen.

Op 2 en 5 september 2014 werd de officiële aftrap gegeven voor dit IWT project. We deden dit aan de hand van twee inspiratie namiddagen, waarop telkens ook een biobedrijf bezocht werd dat recent met agroforestry startte. Op die manier konden de deelnemers op 2 september kennis maken met de combinatie notelaars, zoete kers en wintereik met verschillende akkerbouwteelten op het bedrijf van François Ongenaert.
Op 5 september bezochten we de ‘Natlandhoeve’ bij Jos De Clercq, die onder meer tamme kastanjes en notelaars plantte op de graasweides voor zijn vleesvee.
De in totaal 86 deelnemers getuigden alvast van grote interesse in het project en gaven alvast de nodige energie bij de projectpartners om een vliegende start te nemen.

U kunt het volledige verslag en de fotoreportage van de twee startdagen raadplegen via de website
www.agroforestryvlaanderen.be.
Ook voor meer info omtrent het project kan je daar terecht.

Voor concrete vragen over agroforestry of over het onderzoeksproject “Agroforestry in Vlaanderen”, kan u contact opnemen via info@agroforestryvlaanderen.be.

Meer info over de subsidiemaatregel vind je op www.vlaanderen.be/landbouw/boslandbouwsystemen