Automatisering voor onkruidbeheersing in kleinfruit
In de biologische kleinfruitteelt wordt vaak met antiworteldoeken gewerkt om het onkruid te onderdrukken. Omdat het uitrollen, vastleggen en terug weghalen van deze doeken enorm arbeidsintensief is, zal binnen een nieuw project een innovatieve machine ontwikkeld worden die deze handelingen automatisch uitvoert.
Het gebruik van herbiciden is verboden in de biologische teelt, daarom wordt in een kleinfruitplantage vaak gewerkt met antiworteldoeken om het onkruid te onderdrukken. Deze doeken worden in het voorjaar manueel uitgerold en vastgelegd op de schuine kant van de struikenrijen (frambozen, aalbessen, blauwe bessen, enz.). De grootste kost zit daarbij niet in het materiaal, maar in de werkuren om de doeken manueel te plaatsen en op het einde van het seizoen weg te nemen.
De reden van het jaarlijks plaatsen en wegnemen van de doeken is de volgende: het plaatsen van de worteldoek start maar nadat alle mulching (houtsnippers, compost, stalmest, organische/chemische mestkorrel) werd aangebracht begin april, ten laatste begin mei. Als de doeken geplaatst zijn, dient de teler niets meer te doen om die ‘artificiële’ zwartstrook onkruidvrij te houden: geen inzet van brandstof, noch van werkuren voor manuele onkruidbestrijding. Mechanische onkruidbestrijding d.m.v. schoffelen, borstelen, enz . is geen optie aangezien de struiken zeer oppervlakkig wortelen en daardoor beschadigd zouden geraken, met opbrengstverliezen tot gevolg.
De doeken worden op het einde van het seizoen weggenomen, na de eerste vorstperiode eind oktober, begin november. Hierdoor krijgt de bodem kans op herstel. Ongedierte dat tijdens het teeltseizoen een onderkomen vond onder de doeken, wordt tijdens de winter door roofdieren geruimd. Schoffel- of borstelwerk kan dan eventueel wel gebeuren aangezien de planten in winterrust zijn.
Dit systeem is heel effectief, maar verre van efficiënt en bovenal zeer arbeidsintensief. De toepassing ervan op beperkte schaal is mogelijk, maar op grotere schaal (enkele hectares) is deze techniek praktisch niet uitvoerbaar wegens de vele manuren die het vergt. Een automatisatie dringt zich op indien we de teelt van kleinfruit verder willen opschalen en verduurzamen.
Daarom hebben enkele kleinfruittelers samen met het Innovatiesteunpunt en het innovatienetwerk Agreon (Inagro) een nieuwe operationele groep opgericht. Zij gaan gezamenlijk een machine ontwikkelen die het plaatsen, vastleggen en oprollen automatisch kan uitvoeren. Hierdoor zal de kostprijs- en arbeidsefficiëntie van de teelten verbeteren. Het machinaal plaatsen en oprollen van doeken is geen utopie: er zijn diverse voorbeelden te vinden in de groentesector die aantonen dat het praktisch haalbaar is.
Het ontwikkelen van dergelijke machine die aangepast is aan de inplanting, het gewas en de teelttechniek van een kleinfruitplantage, vraagt de samenwerking van telers met een productontwikkelaar (machinebouwer). Kennisuitwisseling tussen deze partijen is noodzakelijk om tot een resultaat te komen dat efficiënt en praktisch werkbaar is. Het finale doel is om tegen het voorjaar van 2019 een prototype te ontwikkelen dat ingezet kan worden op de plantages.
Sander Van Haver (Innovatiesteunpunt)