Een groeiend aantal telers experimenteert om diverse groenten op folie te planten of te zaaien. In de eerste plaats hoopt men hiermee tot een betere onkruidbeheersing te komen. Tegelijk komen heel wat andere vragen naar voor. In het CCBT-project ‘Groenten telen op bodembedekking’ wil Inagro biologische telers in deze zoektocht ondersteunen.

Nieuwe mogelijkheden voor bodembedekking

Natuurlijke mulches zijn op grotere oppervlaktes moeilijk toepasbaar.  Om een voldoende bodembedekking te realiseren, zijn grote volumes nodig. Zowel de beschikbaarheid als de kostprijs zijn een knelpunt. Bij aanvoer van buiten het bedrijf moet ook rekening worden gehouden met de aangevoerde nutriënten. In een gemechaniseerd landbouwsysteem gaat deze mulch slechts één seizoen mee en is jaarlijkse herhaling nodig. In geval van compost draagt dit bij tot de opbouw van de bodemvruchtbaarheid. In geval van houtig materiaal wordt er het jaar na inwerken stikstof uit het profiel onttrokken waardoor ofwel enkel vlinderbloemigen kunnen geteeld worden ofwel een hogere bemesting nodig is.

Met zwarte plasticfolie is er in de biologische groenteteelt nog weinig ervaring. De teelt op folie of antiworteldoek beperkte zich in het verleden voornamelijk tot courgettes, aardbeien en doorlevende kruiden. Recent experimenteren ook enkele tuinbouwbedrijven om een breed gamma van gewassen op folie te telen. Naast de onkruidonderdrukking beoogt men onder meer teeltvervroeging, minder irrigatiebehoefte en betere productkwaliteit.

Biologisch afbreekbare folies zijn reeds enkele jaren op de markt. Biogebaseerde en tegelijk bioafbreekbare plasticfolies maken komaf met het afvalprobleem en lijken de voordelen van folie en natuurlijke mulch te combineren. Na de oogst kunnen ze meteen worden ondergefreesd of geploegd. Kennis over de kwaliteit en levensduur van deze bioafbreekbare folies is vooral in de fruitteelt (aardbei) te vinden.

Materialen op basis van papier hebben veel te bieden. Een voorbeeld daarvan is crêpepapier dat onlangs nog op de Netwerkdag ‘techniek in de biotuinbouw’ werd voorgesteld. Het is biologisch afbreekbaar en t.o.v. plasticfolie  is het waterdoorlaatbaar, warmt niet extreem op en vormt een barrière tegen slakken. Nog een nieuwe ontwikkeling is de techniek om in papier te ‘zaaien’. Papiermatten bestaande uit twee verlijmde papierlagen met daartussen de zaden worden over het zaaibed uitgerold en toegedekt met wat zand of aarde. Onkruiden worden tegengehouden door de dubbele papierlaag. De werking van dit ‘zaaipapier’ is al aangetoond in bladgroenten, ook in biologische teelt. 

Onderzoek naar een teelttechniek in evolutie…

In de biologische landbouw belooft het gebruik van bodembedekkingsmaterialen vooral een betere onkruidbeheersing en een manier om de teelt te vervroegen. Het enthousiasme voor plastic folie is beperkt, voornamelijk wegens het afvalprobleem. Hier komt verandering in door de beschikbaarheid van nieuwe materialen zoals bioafbreekbare folie en papier, gekoppeld aan een goede beheerstrategie. 

Een teeltsysteem met folie als bodembedekking vereist aangepaste mechanisatie voor de aanleg, het planten en zaaien en eventueel naseizoens verwijderen. Deze techniek is meer en meer voorhanden, zo werd ook aangetoond op de Netwerkdag waar veel interesse werd getoond voor afdekmaterialen, folieleggers en geschikte plantmachines. Ook voor de teler op kleine schaal is er aangepast (hand-)materiaal en zijn er opties voor zelfbouw.

De teelt op bedekkingsmaterialen gaat naast de voordelen ook gepaard met enkele nieuwe problemen zoals de aanpak van onkruiden in het plantgat en tussen de bedekte stroken, hoe bij te bemesten, …