In maart 2013 ging het Europese project ‘COBRA’ van start waarin gewerkt wordt rond biologische veredeling en zaadproductie van granen en eiwitgewassen. In totaal nemen hierin 41 partners deel uit 18 landen. Vanuit Vlaanderen participeren Inagro en Hogeschool Gent in het project.

Projectdoelen

‘COBRA’ staat voor ‘Coordinating Organic plant BReeding Activities for diversity’.
Het Europese samenwerkingsverband heeft in de eerste plaats de intentie om de lopende onderzoeksactiviteiten rond biologische veredeling in granen en peulvruchten over heel Europa samen te brengen en te versterken door meer gecoördineerde acties.

Veredelen voor en door diversiteit is het inhoudelijke doel waar COBRA op focust. Het belang hiervan voor biologische productiesystemen is duidelijk: populaties met hoge genetische diversiteit hebben de potentie om gewassen weerbaarder te maken, robuuster en beter aangepast aan variërende klimatologische omstandigheden. Dat de tijd rijp is om deze ambities aan te gaan, blijkt uit veelbelovende resultaten die een aantal projectpartners al gehaald hebben met “Composite Cross populations” of samengestelde kruisingspopulaties van wintertarwe.

Potentieel van genetisch diverse populaties wintertarwe

Aan de basis van ‘samengestelde kruisingspopulaties’ liggen onderlinge kruisingen tussen verschillende rassen. Een plantenveredelaar selecteert normaal uit de nakomelingen een aantal performante top lijnen en gooit de andere planten weg. Voor de creatie van een populatie met hoge genetische diversiteit behoudt men alle nakomelingen en zaait men deze opnieuw uit. Sedert 2001 is zo’n samengestelde kruisingspopulatie van wintertarwe ontwikkelt in Groot-Brittanië. Na een aantal generaties is deze populatie ook uitgezaaid in verschillende Europese landen. Een deel van de hieruit ontstane lokale populaties is in de betreffende landen ter plaatse gebleven en een deel van de populaties circuleert sedert 2008 onder 8 Europese partners. Momenteel zijn er al minstens 11 F12 populaties die allemaal afstammen van die ene Engelse samengestelde kruisingspopulatie. Deze populaties worden binnen het project COBRA verder beproefd en verder beoordeeld op hun prestaties onder biologische teeltomstandigheden. Er zal ook zaad van enkele populaties wintertarwe uitgezaaid worden op nieuwe locaties, o.a. op Inagro. Eén van de projectdoelstellingen is na te gaan of het blootstellen van genetisch diverse populaties aan verschillende omgevingscondities (door het zaad generatie na generatie onder de betrokken Europese partners te laten circuleren) door natuurlijke selectie uiteindelijk resulteert in populaties die beter bestand zijn tegen de klimaatsverandering. Verder wordt ook gekeken in welke mate ze qua opbrengstpotentieel en ziekteweerstand verschillen van de lokale standaardrassen wintertarwe.

Foto: proefveld

Testen van Europese selecties van eiwitgewassen

In het project zijn er ook acties rond veredeling van eiwitgewassen. Inagro en HoGent nemen deel aan de ringproeven voor peulvruchten. Dit voorjaar is een parallelle proef met Europese selecties van zomererwt, veldboon en lupines uitgezaaid op beide Vlaamse proeflocaties. Een gelijkaardige proef is ook aangelegd in Luxemburg en Letland. Naast proefveldjes met de zuivere lijnen, zijn alle selecties ook uitgezaaid in een mengteelt met graan. Bij de beoordeling zal in het bijzonder het concurrentievermogen van het eiwitgewas en de jeugdgroei geëvalueerd worden. Dit is van belang voor een goed onkruidonderdrukkend vermogen enerzijds en voor een goede vestiging in een mengteelt met graan anderzijds. Onze proefresultaten zullen tonen welke selecties het best geschikt zijn specifiek voor de Vlaamse omstandigheden. Door de parallelle proeven op de locaties elders in Europa weten we of deze ook performant zijn onder andere klimatologische omstandigheden.
In het najaar wordt ingezet op winterharde selecties van erwten en veldbonen in combinatie met triticale.

Projectverantwoordelijken: Femke Temmerman (Inagro) en Kevin Dewitte (HoGent)

Meer info?
Femke Temmerman (Inagro, afdeling Biologische Productie)
Tel: 051/27 32 51
E-mail: femke.temmerman@inagro.be