Meer en meer (bio)boeren zien de voordelen in van het combineren van een plantaardige productie met vlees- of legkippen. De kippen kunnen bijvoorbeeld scharrelen tussen fruitbomen, of op een grasklaverperceel dat mee opgenomen is in de vruchtwisseling. Maar naast voordelen zijn er aan die combinatie ook heel wat uitdagingen verbonden. Op ILVO loopt momenteel een onderzoeksproject rond dit thema. 

Ambtenaar én bioboer; fruit én vleeskippen

Vorige week gingen we op bezoek bij bioboer (én ambtenaar) Bart Van der Straeten in Opwijk. Omdat hij gebeten is door de landbouwmicrobe begon hij enkele jaren geleden met de aanplant van hoog- en laagstamfruit. Ondertussen worden er jaarlijks ook drie rondes van telkens 140 vleeskippen gehouden op het bedrijf. De Sasso-kippen worden gehuisvest in zelfgebouwde mobiele stallen (zie foto) en kunnen vrij scharrelen tussen de fruitbomen. De stallen bestaan uit afwasbaar materiaal, wat een gemak is bij het uitkuisen. Door middel van automatische luikjes worden de kippen na zonsondergang binnen gehouden zodat ze geen gevaar lopen voor de vos. 

Na 105 dagen worden de kippen geslacht (op 2kg en hanen van 2,5kg) en rechtstreeks aan de consument verkocht. De klanten van Bart herkennen naar eigen zeggen ‘de smaak van vroeger’ en komen speciaal daarvoor terug. Het vlees kan helaas niet officieel als bio verkocht worden, aangezien er geen aparte bio lijn georganiseerd wordt in het slachthuis waar Bart naartoe rijdt. Een mobiele slachteenheid zou voor Bart een goede oplossing zijn. 

Het houden van vleeskippen vraagt heel wat kennis!

Samen met enkele andere aanwezige bioboeren werd tijdens het bezoek heel wat know how uitgewisseld over het houden van vlees- en legkippen in combinatie met plantaardige teelten. Bart is bijvoorbeeld heel tevreden over het ras Sasso’s, maar hij ervaart wel dat zijn klanten liefst veel filet hebben ten opzichte van de bouten, wat bij Sasso’s niet ideaal is. Ook over de smaak van de verschillende rassen valt te discussiëren. Wieland Fisher van ’t Goed ter Heule heeft bijvoorbeeld ervaring met Kabir-vleeskippen en is heel enthousiast over de smaak. 

Ook wat de huisvesting en de diergezondheid betreft komt men soms wel eens wat moeilijkheden tegen, zoals pootproblemen bij de kuikens, of infecties van bloedluizen in de stal. Indien er oudere dieren op hetzelfde bedrijf gehouden worden als de kuikens is de kans op infecties heel groot, aldus Stefan D’Hulster, bio pluimveehouder. Je kan de weerstand van de kuikens dus best zo hoog mogelijk houden, door middel van aangepast voeder.  Ook een voldoende lange leegstand van de uitloop tussen twee rondes in is van groot belang. 

Inrichting van de uitloop

De kip is een bosdier en houdt van schaduw en bedekking. Bij Bart lopen de kippen tussen kerselaars. Hij heeft de kersenbomen in een netje gepland, zodat de woelratten er niet bij kunnen. De combinatie met de kippen is echter ook niet ideaal, want kerselaars verdragen de hogere mestdruk niet goed en geven pas later vruchten. Perenbomen waren hier volgens hem een betere keuze geweest.

Kiwibessen zijn een heel geschikte soort om te combineren met kippen omdat ze relatief horizontaal groeien en dus voor voldoende schaduw zorgen. Ook het planten van bomen of struiken dichter bij de stal, zoals hazelaars, kan ervoor zorgen dat de kippen zich veiliger voelen en gemakkelijker buiten komen.

Het is ook belangrijk dat de kippen zich voldoende in de uitloop verspreiden, zodat er geen overbemesting is vlakbij de stal. Uiteraard zorgt de mobiliteit van de stal hier deels voor, maar Laura en haar collega’s (ILVO) hebben onderzocht dat het verder weg plaatsen van het drinkwater de kippen ook weg van de stal kan lokken. 

Besluit

Het combineren van kippen met plantaardige teelten zorgt voor een efficiënt landgebruik, maar ook vaak voor een vermindering van de milieu impact en een beter dierenwelzijn in vergelijking met gespecialiseerde systemen.  De kippen helpen bij de onkruidbestrijding en de nutriënten uit de kippenmest worden benut in het teeltsysteem. 

Er komen echter ook heel wat uitdagingen bij kijken. Hoe zorg je voor een uniform gebruik van de uitloop? Hoe past het economische plaatje in elkaar? Onderzoeksproject ‘Legcombio’ onderzoekt deze stellingen, o.a. via een deskstudie, een experimentele opstelling op ILVO en on farm proeven bij kleinfruitbedrijf O’bio. Begin 2019 is het eerste rapport beschikbaar. 

Meer info:

• Filmpje Staveshof 
• Project LegComBio over duurzame combinaties van plantaardige teelten met uitloop voor bio pluimvee 

Meer info?
Bert Reubens
bert.reubens@ilvo.vlaanderen.be
09/272 26 70