Parasieten worden gezien als één van de grootste bedreigingen voor de gezondheid en het welzijn van biologische dieren. Bij kleine herkauwers zijn endoparasieten de belangrijkste ziekte, resulterend in een gebrek aan eetlust, diarree, bloedarmoede en in extreme gevallen tot de dood. Ook in de biologische rundveeproductie zijn worminfecties , ondanks de lage bezettingsdichtheid en het verbeterd begrazingsbeheer, een groot probleem. Het Europese Core Organic project ‘ProPara’ wil hier iets aan doen en gaat dit jaar van start.

De algemene doelstelling van het project is het ontwikkelen van nieuwe informatie en innovatieve tools die eenvoudig gebruikt kunnen worden door boeren en voorlichters om de diergezondheid en het welzijn bij biologische herkauwers te verbeteren. De focus zal liggen op parasitaire ziekten die verbonden zijn aan de weide, aangezien die het meest relevant zijn voor de biologische productie, en in het bijzonder worminfecties, zoals GIN (gastro-intestinale nematoden) en zuigwormen (waaronder leverbot). Hoewel deze parasieten reeds gekend zijn als de belangrijkste redenen voor ziekte en productieverliezen bij herkauwers, is hun impact nog niet op gecoördineerde wijze nagegaan op biologische bedrijven doorheen Europa. 

Hoewel eerdere projecten, gefinancierd door nationale of Europese overheden, reeds grotendeels de onderbouwing van het wetenschappelijk onderzoek geleverd hebben, wordt de implementatie van geschikte beheersingsstrategieën belemmerd door: i) beperkingen van het on farm onderzoek, ii) ontbreken van duidelijke kosten-baten- en maatschappelijke analyses en iii) moeilijkheden bij het bereiken en het opleiden van de relevante stakeholders. Het ProPara project streeft ernaar om deze knelpunten aan te pakken door: i) het beoordelen van de bestaande kennis uit onderzoek, en benchmarking studies over alternatieven voor de beheersing van parasieten op biologische herkauwerbedrijven, ii) het verzamelen van nieuwe gegevens over het voorkomen van de ziekten en de beheersingsmaatregelen op biologische bedrijven in Europa, door monitoring (bedrijfsenquêtes en participatieve studies), en het uitvoeren van risicoanalyses, iii) het ontwikkelen, verfijnen en evalueren van gebruiksvriendelijke beslissingsondersteunende tools, iv) het uitvoeren van een kosten-batenanalyse van alternatieve beheersingsmaatregelen tegen parasieten en v) het ontwikkelen van technische innovaties om de uitvoering van duurzame beheersingsstrategieën te vergemakkelijken. 

Specifiek voor rundvee zal het project onder andere een gebruiksvriendelijke elektronische applicatie ontwikkelen die de beheersing van leverbot vergemakkelijkt voor bioboeren, daarnaast zal ook een toestel voor automatische gewichtsregistratie terwijl de dieren op de weide staan ontworpen worden, en een parametermodel waarbij gewichtstoename gebruikt wordt als indicator voor vroege diagnose en selectieve behandeling van de GIN. Voor kleine herkauwers zal er een set van gebruiksvriendelijke criteria geformuleerd worden als een tool om boeren te helpen beslissen over de noodzaak van ontwormen, en daarnaast een economisch model dat de bijkomende kosten inschat van de implementatie van alternatieve strategieën voor de beheersing van de GIN. 

Door het verzekeren van de participatie van de stakeholders en veelvuldige feedback doorheen het volledige traject van het project, wil men de wetenschap omzetten in de praktijk en zo invloed uitoefenen op de beheersingsstrategieën van parasieten bij biologische herkauwers. Om dit te bereiken zal er gewerkt worden op het raakvlak tussen onderzoek en praktijk en verzekert men de betrokkenheid van belangrijke stakeholders, door bevragingen, on farm proeven en focusgroepen doorheen het volledige project. 

Partners van het project zijn:

• SRUC, Dr Spiridoula Athanasiadou. Coordinator (United Kingdom)
• SLU, Prof Johan Höglund (Sweden)
• UCPH, Prof Stig Milan Thamsborg (Denmark)
• FiBL, Dr Matthias Stolze (Switzerland)
• LMU, Dr Gabriela Knubben (Germany)
• LBI, Dr Cynthia Verwer (The Netherlands)
• INRA /IHAP, Dr Hervé Hoste (France)
• WUR-LR, Dr Marion Kluivers (The Netherlands)
• VA LUHS, Prof Saulius Petkevicius (Lithuania)

Dit project wordt gefinancierd vanuit het FP7-Core Organic Plus netwerk. Dit netwerk bestaat uit 22 onderzoekfinanciers uit 21 Europese landen en heeft als doel nationale onderzoeksbudgetten samen te brengen voor de organisatie van een oproep voor onderzoek voor de biologische landbouw over de grenzen heen. Het Departement Landbouw en Visserij is partner en contactpunt in het Core Organic Plus netwerk voor Vlaanderen. Een overzicht van alle projecten vind je op de website van Core Organic, www.coreorganic.org.

Ook bij ons in Vlaanderen is onderzoek lopende over worminfecties bij bioloigsche geiten. Meer info over het project GINGEIT, uitgevoerd door Hogeschool Gent, vind je hier.

(Bron: Core Organic, vertaling: Carmen Landuyt, CCBT)