Glastuinbouw is een zeer intensief teeltsysteem dat ook buiten het groeiseizoen en in elk type klimaat gewassen produceert. In het zopas gestarte driejarige CORE Organic Cofund ERA-NET-project ‘Greenresilient’ gaan 8 landen zoeken naar een meer agro-ecologische benadering in de  biologische glastuinbouw. De klemtoon verschilt per deelregio: In het Middellandse Zeegebied mikken ze op verminderd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, vb. op minder inzet van koper als schimmelbeheerser. Onze klimaatgordel (Noord-West-Europa) focust op energiezuinige systemen om te produceren bij lage buitentemperatuur en weinig natuurlijk licht.

ILVO en PCG zijn Vlaamse partners. ILVO bestudeert de aspecten van bodemvruchtbaarheid, nutriëntenhuishouding en functionele biodiversiteit in de vernieuwde teeltsystemen. PCG is een van de 5 experimentele sites waar vernieuwingen getest en geëvalueerd worden. 

Ontwerp van lokaal aangepaste agro-ecosystemen voor de biologische beschutte teelt

Jaarrond  kwaliteitsvolle en smaakvolle groenten halen uit serres is technisch gezien een hele uitdaging, zeker als je mikt op onverwarmde of energiezuinige serres of polytunnels, en als je een productiesysteem wil dat tegelijk duurzaam, lokaal, en agro-ecologisch is. Greenresilient gaat helpen om de hoge en stabiele productie te houden, maar met een lagere impact op het milieu. Daarvoor worden robuuste, lokaal aangepaste agro-ecosystemen ontworpen voor de biologische glastuinbouw.  

In 5 landen (namelijk Frankrijk, Italië, Denemarken, Zwitserland en België) zijn er experimenten gepland, op praktijkbedrijven en praktijkcentra, waarin het teeltsysteem dat nu doorgaans gehanteerd wordt (business as usual of BAU) vergeleken wordt met meer innovatieve teeltsystemen (INN) gebaseerd op meer diversiteit in de vruchtwisseling en een set van agro-ecologische maatregelen die een grotere functionele biodiversiteit moeten bewerkstelligen. 

Er is tegelijk een Life Cycle Assessment (LCA) gepland om de ecologische duurzaamheid van de verschillende biologische beschutte teeltsystemen te beoordelen. “We berekenen de milieugevolgen van twee “extreme” strategieën, BAU en INN, voor de 5 experimentele sites in het project.”

Bio in de lift

In Vlaanderen nam het biologisch areaal in 2016 toe tot bijna 7000 hectare, een stijging met 30% ten opzichte van 2015. Het aandeel bio in het Vlaamse landbouwareaal bedraagt 1,1%. De biologische kasteelt in België is ongeveer 1% van de totale groenten kasteelt, in Nederland draait dat rond 2,5%.

Justine Dewitte (PCG): “Zowel de Europese als de Vlaamse biologische sector blijven groeien en ook de belangstelling in biologische landbouw neemt toe. De marktbehoefte stijgt. De grootste uitdaging bij ons is een winterproductie realiseren in onverwarmde of lage energie serres.”

Koen Willekens (ILVO): “Het gebruik van agro-ecologische praktijken in de biologische beschutte teelt is erg vernieuwend en een alternatief voor een vaak nog eerder intensief traditioneel productiesysteem.“ 

Met vereende kracht 

Het Italiaanse CREA (Raad voor Landbouwonderzoek en Economie) coördineert het project. Projectcoördinator Dr. Fabio Tittarelli: “Greenresilient werkt erg multidisciplinair:  Specialisten landbouwkunde, plantkunde, agro-ecologie, bodemchemie, entomologie en plantenziekten uit 12 onderzoekcentra in 8 Europese landen zijn betrokken.“

In Vlaanderen hebben ILVO en PCG het werk zo verdeeld: Op PCG testen ze specifieke, vorst-resistente winterteelten, met bloemenranden in en buiten de tunnel, met mengen van teelten voor ziekteonderdrukking en met het gebruik van groenbemesting en compost voor een betere bodemvruchtbaarheid. ILVO voert de bodem- en gewasanalyses uit en stuurt het hele bodembeheer aan. 

In april 2018 is het project gelanceerd in Capua, Italië. De hoop is er uitgesproken om over drie jaar, bij afloop van het project, meer zicht te hebben op het potentieel en de haalbaarheid van agro-ecologie in de biologische beschutte teeltpraktijk in Europa. 

Contact:

Louis Lippens - Justine Dewitte (PCG)
louis@pcgroenteteelt.be of justine@pcgroenteteelt.be
T 09 381 86 86

Koen Willekens - Nicole Viaene (ILVO)
koen.willekens@ilvo.vlaanderen.be 
of nicole.viaene@ilvo.vlaanderen.be
09 272 26 73 of 09 272 24 25