De biologische afdeling van Inagro verkent sinds een tweetal jaar de toepassing van meerjarige (niet-levende) mulch in groenten. Verschillende laagdiktes van bv. grasklaver of compost werden reeds vergeleken bij knolvenkel en enkele voor- en nadelen van verschillende types konden al worden vastgesteld. Ook in 2023 wordt hiernaar verder onderzoek gedaan.

Voor- en nadelen van mulchmaterialen, meerjarige proefopzet 

De potentiële voordelen van organische mulch zijn van uiteenlopende aard. Zo kan mulch de verdamping van bodemvocht tegengaan waardoor er meer beschikbaar blijft voor de teelt en kan de mulch ook onkruid onderdrukkend werken. Voorts voeg je door te mulchen vrij veel organisch materiaal toe wat na vertering het organische stofgehalte in de bodem en zo de bodemvruchtbaarheid op (middellange) termijn kan verbeteren. De praktijkkennis in Vlaanderen is momenteel echter nog beperkt.

Daarom werd in 2020 beslist om voor het eerst te mulchen op het biologisch proefbedrijf van Inagro (zandleembodem, niet-kerend teeltsysteem). Er werd een éénjarige proef aangelegd met grasklaver (5 en 8 cm dik), compost (2 en 4 cm) en houtsnippers (5 en 8 cm). Al deze mulchtypes konden toen de droogtestress voor venkel beperken, maar in onvoldoende mate om een optimale oogst te waarborgen. Bij gebrek aan regen, blijft irrigatie nodig zo bleek. Enkel met grasklaver en houtsnippers werd ook onkruidgroei onderdrukt (beide laagdiktes), maar de houtsnippermulch zorgde tegelijk voor een lagere stikstofbeschikbaarheid voor de groenbedekker en de volgteelt.

Vanaf 2021 hebben we een meerjarige proef op een ander perceel. Aan de opzet voegden we ook stro (10 cm dik), compostsnippers (7 cm) en champost (4 cm) toe. Zowel in 2021 en 2022 was de teelt knolvenkel. Enkel in 2021 werd bemest. In 2022 werden alle mulchlagen terug aangevuld tot de gewenste dikte.

Het contrast in weersomstandigheden kon in beide jaren niet groter zijn. Het teeltseizoen en zomer van 2022 was uitzonderlijk droog, terwijl ’21 gekenmerkt werd door regelmatige en overvloedige neerslag. Door de grote afwisseling van natte en droge omstandigheden dat jaar zagen we dat de mulchmaterialen, zoals verwacht sneller verteerden en het vermogen om vocht vast te houden irrelevant werd. De opbrengst met mulch was ook nooit significant groter dan zonder in 2021.

In een lange droge periode zoals tijdens de zomer van 2022, blijkt wel de meerwaarde van mulch voor vochtretentie. Zowel met compost (beide laagdiktes), compostsnippers, champost en houtsnippers was de marktbare opbrengst en het stukgewicht groter dan bij een onbedekte bodem (geen irrigatie). De beste kwaliteit werd met snippers (hout of compost) gehaald. Met bodemvochtsensoren werden echter geen duidelijke verschillen gemeten onderling en t.o.v. de referentie mogelijk door een foute kalibratie. 

Na twee jaar blijkt de balans wel negatief voor stromulch. Met stro bleef de gewasontwikkeling telkens achter en was de opbrengst lager. Enerzijds heeft stro heeft een hoge koolstof/stikstof (C/N) verhouding waardoor stikstof in de bodem immobiel wordt en er minder beschikbaar is voor de plant, maar anderzijds bevatte het stro nog veel zaden waardoor er veel graanopslag en dus concurrentie was. Iets waar bij het gebruik van grasklaver ook dient voor opgelet te worden! Verder waren de verschillende mulches tot nu toe verder eerder evenwaardig wat betreft onkruidonderdrukking.

Enquête over mulch in kader van het Soilstruct project

In 2023 gaan we verder in een witte kolenteelt met de meerjarige proef. Daarnaast zal vanaf dit jaar binnen een nieuw project ‘Soilstruct’ de impact en haalbaarheid van mulch als adaptatiemechanisme tegen extreme weersomstandigheden worden onderzocht (biologische en gangbare teelt). Dit in samenwerking met UGent en met ILVO die zelf een mulchproef met grasklaver maaisel in aardappel op één van haar biologische akkers start.

Tegelijk, om deze proeven en de sector te ondersteunen, willen we daarom in kaart brengen wat nu reeds in Vlaanderen in de praktijk toegepast wordt en wat de ervaringen zijn.

Heb je ervaring of ben je van plan te starten met mulch, vul dan zeker deze enquête in!

Hier kom je meer te weten over het Soilstruct project.

Meer info?
jasper.vanbesien@inagro.be
anouk.vanmoorter@inagro.be

De projecten ‘Soilstruct’ en ‘Slimme combinatie van teeltkeuze en technologie voor een rendabele klimaatrobuuste land- en tuinbouw’ kaderen in het Relanceplan ‘Vlaamse Veerkracht’ en de ‘Blue Deal’ en worden gefinancierd door het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid.