Foto: FiBL

Een wereldwijde omschakeling naar biolandbouw kan bijdragen aan een duurzaam voedselsysteem, indien het gecombineerd wordt met andere maatregelen. Het is daarom belangrijk om consumptie van dierlijke producten te verminderen, om minder krachtvoeders te gebruiken en om voedselverspilling te vermijden. Eén van de auteurs, Adrian Müller, kwam vorige maand zijn studie voorstellen tijdens de Belgian Agroecology Meeting in Gembloux. 

In een nieuwe studie van de Zwitserse onderzoeksinstelling FiBL, die recent gepubliceerd werd in ‘Nature Communications’ is aangetoond dat zo’n voedselsysteem positieve effecten heeft op het milieu door het terugdringen van broeikasgassen, het verminderen van overbemesting en het gebruik van pesticiden, en leidt niet tot een groter landgebruik ondanks het biologische beheer. 

Verschillende scenario’s tonen aan dat de negatieve impact van landbouw op het milieu drastisch zal verhogen tegen 2050, indien de prognoses van de FAO kloppen. Hun inschattingen suggereren een populatie van meer dan 9 miljard mensen en een verandering in voedingsgewoonten, zoals een verhoogde vleesconsumptie, waarbij meer hulpbronnen worden gebruikt zoals water, energie en land. 

Omschakeling naar biolandbouw als de oplossing?

De omschakeling naar biolandbouw, wat een milieuvriendelijkere productiewijze is, wordt vaak gesuggereerd als de oplossing om de negatieve ontwikkelingen tegen te gaan. Nochtans, kritieken benadrukken dat de omschakelingen zouden leiden tot een verhoogd landgebruik, omwille van de lagere opbrengsten in bio, en dus geen geschikt alternatief zouden zijn. 

Biolandbouw als onderdeel van de strategie

De nieuwe studie toont aan dat biologische landbouw wel een belangrijke rol speelt in een duurzaam voedselsysteem. Het moet dan wel gecombineerd worden met een reductie in de consumptie van dierlijke producten en het vermijden van voedselverspilling. Vruchtbare bodems komen vrij omdat deze dan niet langer ingezet worden voor de productie van veevoeders, die immers concurreren met de productie van menselijke voeding.

De onderzoekers onderzochten verschillende scenario’s en gingen daarbij telkens uit van gelijke hoeveelheden calorieën en eiwitten. Daaruit blijkt dat voedselzekerheid ook in 2050 met bio gegarandeerd kan worden, zelfs als er meer dan 9 miljard mensen op de aarde leven. Dat kan zonder een toename van landbouwgrond en met veel minder negatieve milieu-effecten dan het gangbare voedselsysteem.

“Het is dus belangrijk om niet te accepteren gedomineerd te worden door de focus op efficiëntie en opbrengsten”, aldus Müller.

Hand in hand

Peulvruchten, die veel plantaardige eiwitten bevatten, kunnen dierlijke eiwitten vervangen. Daarvoor kunnen we akkers gebruiken die nu dienen voor de productie van veevoeders.

Meer peulvruchten zorgen niet alleen voor een gezonder voedselpatroon, ze maken ook deel uit van een biologische vruchtwisseling. Peulvruchten leggen immers stikstof uit de lucht vast in de bodem, en die is nodig als bron van bemesting in een biologisch landbouwsysteem. Zo gaan omschakeling en minder dierlijke productie hand in hand. 

Dieren kunnen wel nog op extensieve wijze gehouden worden op de resterende graslanden. Dat zijn gronden die niet geschikt zijn voor menselijke consumptie, maar een belangrijke rol kunnen spelen bij de vastlegging van koolstof. 

Optimale combinaties van verschillende strategieën

De nieuwe studie toont aan hoe de verschillende strategieën optimaal kunnen gecombineerd worden. Zelfs als slechts 60% van de landbouw zou omschakelen naar bio, krachtvoeder verminderd wordt met 50% en voedselverspilling met 50%, zou een voedselsysteem bekomen worden met significant minder milieu-impacten, zoals lagere broeikasgasemissies en slechts een kleine toename van de landbouwgrond. De consumptie van dierlijke producten zou daarbij wel moeten verminderen met een derde omdat er minder voeder beschikbaar zal zijn. 

Bijgevolg is een duurzaam voedselsysteem enkel mogelijk als de consumptiepatronen veranderen, maar in dat geval zijn de mogelijkheden veelbelovend. Biolandbouw kan daarbij een sleutelrol spelen.

De resultaten van het onderzoek worden beknopt voorgesteld in dit filmpje (3 min).

Wetenschappelijke publicatie in Nature Communications: https://www.nature.com/articles/s41467-017-01410-w.pdf

Bron: FiBL en BioForum Vlaanderen