Biologische landbouw wordt performanter dankzij de slimme combinatie en de innovatie van teelttechnieken, rassenkeuze en mechanisatie. Dit werd duidelijk tijdens de jaarlijkse open velddag op het proefbedrijf biologische landbouw van Inagro. Een gemengd publiek van biologische boeren, geïnteresseerde gangbare boeren en stakeholders zorgden voor een geanimeerde interactie.

Eiwitteelten mengen
Biologische landbouw zet in op regionale, GGO-vrije eiwitbronnen en het sluiten van nutriëntenkringlopen. Erwten en veldbonen zijn gekende gewassen in Vlaanderen, maar worden door de praktijk als risicogewassen ervaren. De onkruidbestrijding en de afrijping zijn twee knelpunten. Volgens onderzoeker Femke Temmerman biedt de combinatie van erwten of veldbonen met respectievelijk gerst en zomertarwe verschillende voordelen. Het graangewas versterkt het onkruidonderdrukkend vermogen en dient tegelijk als steungewas. In een vergelijkende proef wordt onderzocht of voor een mengteelt dezelfde raseigenschappen van de erwten of de veldbonen belangrijk zijn.

Weerbare granen
Net zoals in de gangbare graanteelt, was er dit jaar vroeg in het seizoen een erg hoge druk van gele roest. Lieven Delanote: ‘In de rassenproef zomertarwe waren veel rassen omstreeks half mei aangetast. Het is opvallend dat deze aantasting bij de meeste rassen stabiliseerde waardoor het vlagblad nog voldoende gezond is voor een redelijke productie. Septima (Agriobtentions) en AF02 (Agrifirm) zijn mogelijk een waardige vervanger voor het standaardras Lavett. De zomertricitale Jokari (Lemaire Deffontaines) sprong eruit dankzij een fors en zeer gezond gewas.

In de wintergranen stelde Femke Temmerman een nieuw veredelingsconcept voor. In het Europese project ‘COBRA’ onderzoekt Inagro samen met andere Europese partners in hoeverre nieuwe veredelingsconcepten de weerbaarheid van granen tegen verschillende stressfactoren (vorst, ziekte, droogte,…) kunnen verbeteren. Sinds enkele jaren experimenteert men in het Verenigd Koninkrijk met ‘samengestelde kruisingspopulaties’. Deze populaties ontstaan uit een kruising van verschillende rassen waarbij de zaadoogst van de gehele populatie wordt gebruikt om een volgende generatie te creëren. Op die manier ontstaan populaties met een extreem hoge genetische diversiteit. De genetische diversiteit van de populatie was zondermeer herkenbaar aan de heterogeniteit van de halmen op het proefveld. Tegelijk viel op dat deze populatie gezonder oogde dan de referentierassen.

Foto: Populatie tarwe.

Met voorkiemen en rassenkeuze aardappelplaag ontwijken
Johan Rapol wees in de eerste plaats op het belang van voorkiemen. Van het ras Toluca werd een gedeelte van het pootgoed voorgekiemd vanaf begin maart. Het andere deel werd in de frigo bewaard tot één week voor planten. De voorgekiemde poters namen meteen een grote voorsprong in opkomst en gewasontwikkeling en hadden bij de proefoogst ter gelegenheid van de open velddag een duidelijk betere opbrengst.

Foto: Voorkiemen van aardappelen levert dit jaar voordeel op.

In de rassenproef werden een 25-tal rassen opgenomen. In deze proef wordt niet behandeld tegen de aardappelplaag zodat de raseigen resistentie maximaal tot uiting komt. Enkele rassen, waaronder het standaardras Agria waren al in grote mate aangetast door Phytophthora. Een zevental rassen (Alouette, Carolus, Connect, Sarpo Mira, Toluca en twee rassen onder nummer) waren nog volledig vrij van aantasting. Enkele van rassen staan dicht bij een introductie op de markt. Ook Biogold bevestigt.

Groenten
Bij de groenten waarschuwde Femke Temmerman voor de preimineervlieg. De larve van deze vlieg zorgde vorige winter voor zeer veel schade op enkele biologische en gangbare preipercelen en verspreid zich langzaam over heel Vlaanderen. Inagro zoekt mee naar een gepaste beheersingsstrategie.
Om meer nuttige insecten aan te trekken, wordt er op het proefbedrijf ieder jaar een bloemenrand ingezaaid. Bij éénjarige randen werden deze randen vaak overheerst door knopkruid en andere voorjaarsonkruiden. Dit jaar werd geopteerd voor de najaarszaai van een mengsel met eenjarige en meerjarige kruiden en grassen. De samenstelling van het mengsel gebeurde zowel in functie van natuurlijke vijanden als in functie van bijen en gaf een verbluffende bloemenpracht.
In de vroege teelt van bloemkool was de meerwaarde van een startbemesting in de rij bij planten duidelijk. Tussen de drie beproefde organische korrelmeststoffen was weinig verschil. Het gangbare stikstofadvies blijkt een overschatting voor de biologische teelt. Dit werd ook voorgaande jaren ervaren. Veel discussie was er bij de toepassing van vers gehakselde grasklaver als ‘maaimeststof’. Uit de reacties van het publiek blijkt dat hiermee zeer verschillende ervaringen zijn. Lieven Delanote ziet grote parallellen met de graswinning voor hoogproductief melkvee. Ook het bodemleven eist gras van topkwaliteit.

Machines op maat
De open velddag wordt traditioneel afgesloten met de demonstratie van enkele nieuwe machines. Terrateck is een jong mechanisatiebedrijf uit Noord-Frankrijk dat zich specifiek richt naar de fijne tuinbouw. Zij bezorgden de oude manuele wielschoffel een grondige facelift en ontwikkelden een compleet gamma van toebehoren. Hun ‘Culti’Trac’ is een kleine zelfrijdende werktuigendrager en is geschikt voor alle fijne werkzaamheden van zaaien tot oogsten. Vanaf de bestuurderszetel is er goed zicht op de aangekoppelde werktuigen zodat zeer nauwkeurig werk mogelijk is. Steeno NV uit Vichte introduceerde vorig jaar de ‘rotatieve wiedeg’ van Carré in België. Deze machine wordt in Frankrijk courant gebruikt voor mechanische onkruidbestrijding in granen maar is in Vlaanderen nauwelijks bekend. De machine is samengesteld uit onafhankelijk geveerde ‘schijven’. Elke schijf heeft een diameter van 54 cm en is samengesteld uit 16 ‘lepeltjes’. Deze breken de korst en gooien klein onkruid los. Tijdens de demonstratie leverde de machine ook in de preiteelt mooi werk.

Foto: Rotanet (Carré)

Vanhoucke demonstreerde een schoffelcombinatie met een schoffelmachine in de front van de tractor en een wiedhark achteraan in de hef. De schoffelmachine en de vingerwieders rijden de grond los. De wiedhark kamt letterlijk het kleine overblijvende onkruid uit de rij. Hoewel de wiedhark reeds lang bestaat, wordt hij continu op kleine punten verbeterd. Zo wordt elke rij nu uitgerust met een ‘tandemloopwiel’ voor een betere bodemvolging.

Foto's: wiedhark

Foto: de 'Caddy' van Thierry Beaucarne

Bioteler Thierry Beaucarne kreeg spontaan een warm applaus voor zijn polyvalente en zeer wendbare plant- en oogstkar. Deze kar kun je vlot voor de gewasrij trekken. Vervolgens draai je de wielen een kwartslag en rij je het gewas in. Ideaal voor wie kleine partijen moet planten of oogsten.

Bedrijfsadvies op maat
Een combinatie van landbouwkundige maatregelen en een stevige bedrijfsorganisatie is nodig om aan de teelttechnische uitdagingen in de biologische landbouw het hoofd te bieden. Inagro heeft ondertussen als praktijkcentrum heel veel ervaring en kennis opgebouwd en wil deze kennis terug delen met de sector. Lieven Delanote gaf toelichting bij het nieuwe programma voor individuele bedrijfsbegeleiding van Inagro. Het pakket ‘bedrijfsbegeleiding bio’ biedt informatie op maat voor biologische en omschakelende telers. Gangbare telers die zich willen informeren over biologische landbouw kunnen bij Inagro terecht voor een startgesprek bio of een omschakelingsplan bio. Dankzij de nieuwe subsidieregeling van de Vlaamse overheid is een korting van 50 tot 75 % op de factuur mogelijk.

Napraten
De avond werd traditioneel afgesloten met een biologisch drankje in de schuur. Ook dit is een belangrijk onderdeel van de open velddag op het proefbedrijf biologische landbouw…

Meer info?
Lieven Delanote (Inagro)
TEL: 051 27 32 50
E-mail: lieven.delanote@inagro.be