Foto: De deelnemers van het panelgesprek (vlnr.):Thierry Beaucarne, Jonathan Van Beek, Lieven Delanote, Marcel van der Voort, Cristina Micheloni, Jürgen Vangeyte en Alex Floré.

Vorige maand organiseerde het Netwerk Onderzoek Biologische Landbouw & voeding (NOBL) samen met zijn partners Boerenbond, CCBT, ILVO en Inagro zijn tweejaarlijkse studienamiddag met als thema Biologische landbouw, smart farming² -- Over de waarde van nieuwe technologieën voor innovaties in de biolandbouw. Zo’n 120 deelnemers, zowel uit de biologische als uit de gangbare sector, dachten na over wat recente technologische ontwikkelingen kunnen betekenen voor de biologische landbouw.

Precisielandbouw bestaat al 30 jaar

Na een inleidend woordje van Ignace De Roo, bioconsultent bij Boerenbond, gaf Jonathan Van Beek, onderzoeksleider precisielandbouw bij Inagro, een overzicht van wat precisielandbouw kan inhouden. Hij zette het publiek direct met beide voeten op de grond: “Precisielandbouw bestaat al 30 jaar. De eerste generatie precisielandbouwtechnieken focusten op het ‘weten waar je bent’. Met precisie-gps-technieken zoals rtk-gps proberen we steeds nauwkeuriger te werken om overlap en verspilling te vermijden. De tweede generatie precisielandbouwtechnieken zijn onder het motto ‘Meten is weten’ ontwikkeld. Variatie in bodem, vocht, bemesting, ziektedruk, vruchtbaarheid … binnen en tussen percelen worden in kaart gebracht aan de hand van bodemscans, gewassensing en opbrengstbepaling. Percelen worden in vakjes opgedeeld die dan gelijk kunnen worden behandeld om een optimale productie te bekomen.”

Smart farming voor iedereen behalve de boeren?

Jürgen Vangeyte, wetenschappelijk directeur van de afdeling landbouwtechniek bij ILVO, vulde aan dat de digitale ontwikkeling en dataverwerking tevens belangrijke aspecten zijn. “Veel data kunnen worden verzameld, maar hoe moeten we ze interpreteren? Iedereen ziet ‘digitale landbouw en smart farming’ als de toekomst in de landbouw behalve de landbouwers zelf”, merkte hij op. De belangrijkste aangehaalde redenen zijn: de schaal van het bedrijf, het gebrek aan uitgeruste machines en de bijhorende investeringen, de onduidelijkheid over de kosten-baten voor het bedrijf en de technologie die nog niet op punt staat. Vangeyte benadrukte dat voor een verdere ontwikkeling van smart farming een nauwere samenwerking met de landbouwers en de volledige bevoorradingsketen noodzakelijk is. Of dit succesvol zal zijn voor de landbouw zal grotendeels van de landbouwers zelf afhangen. Het zijn de landbouwers die beslissen of een ontwikkeld product op de markt komt of niet.

Smart farming ook voor biologische landbouw

Lieven Delanote, hoofd klantenservice Biologische landbouw van Inagro, vertaalde de vorige presentaties naar de biologische landbouw. “Technologische ontwikkelingen zijn niet weg te denken binnen de biologische landbouw. Het hoeft daarom niet altijd zeer ‘smart’ te zijn. De ontwikkeling van een wiedeg die wegens een ingenieus systeem altijd dezelfde druk op de bodem uitoefent, is hier een voorbeeld van. Nieuwe ontwikkelingen zoals cameragestuurd schoffelen en branden van onkruiden gestuurd door sensoren faciliteren de onkruidbeheersing binnen de biologische teelten. Door de rtk-gps-techniek kan de boer weer werken waar het hoort: op het veld en niet hoog in de tractorcabine.”

Nieuwe technologieën maken complexere teeltsystemen mogelijk

Marcel van der Voort, onderzoeker aan Wageningen Universiteit, lichtte toe hoe schaalvergroting de landbouw in de richting van telen in monocultuur duwde. Nochtans maakt het telen in monocultuur teelten ziektegevoeliger. “Gemengde systemen, denk maar aan agroforestry en strokenteelt, kunnen grote nadelen van monoculturen counteren, maar zijn minder makkelijk te beheren. Smartfarming en nieuwe technologische ontwikkelingen maken het mogelijk om ook deze complexere landbouwsystemen te beheren.” van der Voort lichtte toe hoe ze in het project ‘Smaragd’ binnen grote thema’s als oogst-transport, gewasherkenning en grondbewerking, hiervan werk proberen te maken. Zij werken nu bijvoorbeeld aan een voorloze ploeg die kan worden ingezet bij het gebruik van vaste rijpaden en zoeken hoe oogstwerkzaamheden met kleine en lichtere machines kunnen worden uitgevoerd.

Nieuwe ontwikkelingen binnen IoF2020

Cristina Micheloni, vegetable trial ecosystem chair in het IoF2020-project, mocht de presentaties afsluiten met enkele voorbeelden uit de biologische landbouw die deel uitmaken van het Europese project IoF2020, Internet of Food and Farm. De app ‘ForGrapes’ (gratis te downloaden) maakt het mogelijk aan de hand van beeldanalyse in te schatten hoeveel koper nog op het blad aanwezig is en of een extra kopergift noodzakelijk is. Door de louter preventieve werking van koper wordt nu vaak nog te veel koper gespoten. Een tweede voorbeeld is het terugdringen van arbeidsuren om te wieden door het verbeteren van optische systemen op wiedeggen en wiedrobots. GrainSense is dan weer een handig instrument om de nutriëntensamenstelling van voeder te meten. Het laat toe om bedrijfseigen gewonnen voeders beter in te passen in het dieet van de dieren. 

Bioboeren zien graten in nieuwe technologieën, maar niet als vervanging van hun boerenstiel

In het afsluitend debat kregen de sprekers gezelschap van twee bioboeren. Thierry Beaucarne en Alex Floré gaven hun visie over smart farming. Beaucarne haalde de betrouwbaarheid van deze nieuwe technologieën aan als een van de grootste struikelblokken: “Mijn nieuwe preirooier met veel meer functies staat meer in panne dan werkend op het veld. Daarom geef ik de voorkeur aan mijn oude, simpele preirooier, die het altijd doet.” De telers vinden het verlichten van arbeid en het wegnemen van zorgen/risico’s belangrijker in de keuze van machines en technologie dan het verder verhogen van de opbrengst. Waar Jürgen Vangeyte gelooft dat de landbouwer van de toekomst minder op het veld zal zijn en meer bezig zal zijn met management, waren beide telers het er over eens dat nieuwe technologieën zeker hun waarde hebben voor de biolandbouw, maar dat de landbouwer bij zijn stiel moet blijven en op het veld moet kunnen werken. Smart farming technologieën waarbij de boer vanachter de pc zijn bedrijf runt, daar zagen zij geen toekomst in.

Nuttige links - www.smaragd-smartfarming.nl en www.iof2020.eu

Meer info?
Lieve De Cock
Tel: +32 9 272 23 52
E-mail: lieve.decock@ilvo.vlaanderen.be