Nieuwe technologie zorgde de voorbije jaren voor een golf van vernieuwing inzake mechanische onkruidbestrijding. Enkele van deze innovaties zijn ondertussen ruim gevalideerd in de praktijk. Inagro demonstreerde ze tijdens de open velddag op het proefbedrijf biologische landbouw in juni en tijdens de themadag ‘innovatie’ in augustus.

Treffler-wiedeg (foto 1)
De wiedeg is op biologische bedrijven een basiswerktuig voor de onkruidbestrijding. Hoewel het mogelijk is om de tanden boven de gewasrijen op te trekken, wordt in principe volvelds gewerkt. Hierdoor is er ook een werking in de rij. Door de slepende en trillende werking van de wiedegtanden worden kiemende onkruiden losgetrokken. Tegelijk is het uiteraard de bedoeling dat geplante of gezaaide gewassen blijven staan. De wiedeg werkt bijgevolg op een verschil in beworteling (stevigheid en diepte) tussen het onkruid en het gewas. Naarmate de afstelling en de bodemvolging beter is, kan scherper op dit verschil gewerkt worden en is een hogere efficiëntie mogelijk. De klassieke wiedeg komt op deze punten vaak net iets te kort. Treffler herdacht enkele jaren terug de wiedeg grondig. De wiedegtanden zijn scharnierend aan het frame bevestigd en hebben niet de klassieke veerkrul bovenaan de tand. Om de nodige spanning op de tand te zetten is elke tand individueel via een kabel en een veer verbonden met een centrale buis. Door deze centrale buis meer of minder aan te trekken wordt op alle tanden tegelijk een hogere of lagere spanning ingesteld. Dit kan ofwel manueel ofwel middels een hydraulische cilinder vanaf de trekker. De ophanging van de tand maakt dat de tanden geen zijdelingse afwijking vertonen zoals dit met klassieke wiedegtanden wel het geval is. Enkele biologische telers die ondertussen een Trefflerwiedeg kochten, evalueren de machine positief. Deze telers gebruiken de eg onder andere in boontjes (voor en na de opkomst), prei, kolen en knolselder.

Centimeters maken het verschil (foto 2)
Een schoffelmes is het meest efficiënte middel om onkruiden te bestrijden. Brede schoffelmessen die tot dicht tegen de gewasrij schoffelen lonen. Dit werd andermaal duidelijk tijdens de schoffeldemonstratie met RTK-GPS en camerabesturing tijdens de Inagro-themadag eind augustus. De demonstratie gebeurde in bloemkool en broccoli die vier weken voordien werd geplant. Twee rijen van de GPS-gestuurde schoffelmachine werden afgesteld op 7,5 cm van de gewasrij (15 cm tussen de messen), twee rijen werden afgesteld op 4 cm van de gewasrij (8 cm tussen de messen). Telkens werd één rij ook gecombineerd met vingerwieders. Een volledige namiddag demonstreren en herhaaldelijk door dezelfde rijen rijden, kan in twee zinnen samengevat worden. Waar geschoffeld werd tot op 7,5 cm van de gewasrij, stond nog steeds onkruid in de rij. Waar geschoffeld werd tot op 4 cm van de rij met vingerwieders, stonden alle bloemkolen nog perfect overeind. Dit gaf meteen aanleiding tot gesprek met de vele bezoekers op de themadag. RTK-GPS en camerabesturing maken ook op grote bedrijven nauwkeurig werk mogelijk. Beide technieken zijn vandaag de kinderschoenen ontgroeid en praktijkrijp.

RTK-GPS (foto 3)
Voor wie het ganse proces van planten of zaaien tot schoffelen in eigen beheer heeft, biedt RTK-GPS met stuurmodule voor tractor en machine een goede oplossing. Het principe van RTK-GPS werd in eerder nummers van Proeftuinnieuws reeds uitvoering beschreven. Minister-President Kris Peeters heeft onlangs nog bevestigd dat het FLEPOS-correctiesignaal gratis beschikbaar blijft in Vlaanderen voor gebruikers van RTK-GPS. Ondertussen heeft Inagro drie seizoenen ervaring met RTK-GPS op het Proefbedrijf Biologische Landbouw. Rechte rijen en een tractor die tijdens het schoffelen constant mooi in het midden tussen de rijen rijdt, zorgen ervoor dat er tijdens het schoffelen minimaal gecorrigeerd moet worden. Dit laat al vanzelf sneller en nauwkeuriger werk toe. Drie cm links en rechts van de gewasrij is goed haalbaar. Soms wordt nog scherper gereden. Door de perfecte aansluitrijen, kan ook over meerdere plant- of zaaimachines heen geschoffeld kan worden (vb. 4 rijen planten en 8 rijen schoffelen). Dit is vooral op grotere bedrijven van belang. Doordat de tractor automatisch stuurt, kan de chauffeur zijn aandacht volledig richten op de afstelling van de schoffelmachine. Ook dit levert winst op. Grootste nadeel blijft de afhankelijkheid van satelliet, correctiesignaal en mobiele telefoonverbinding. Storingen zijn op vandaag beperkt, maar komen toch steeds op het ‘verkeerde’ moment. Bijkomend probleem hierbij is dat de RTK-GPS virtuele lijnen volgt en eventuele afwijkingen van deze rechte lijnen tijdens het planten niet herkent. Bij centimeter nauwkeurig schoffelen nadien wordt dit onherroepelijk afgestraft. Bij schijfbesturing blijft het inzetten van de werkgang ook een probleem. Het duurt enkele meters voor de machine de correcte koers heeft. De mogelijkheid tot manueel bijsturen blijft daarom nodig.

Camerabesturing (foto 4)
Camerabesturing kende sinds zijn introductie ruim tien jaar terug een grote ontwikkeling. Moderne systemen volgen op vandaag meerdere rijen tegelijk. Dit helpt om onderscheid tussen gewas en onkruid te maken (onkruid groeit niet op rijen met vaste afstand) en voorkomt dat het systeem bij enkele ontbrekende planten meteen het noorden verliest. Sommige systemen werken op onderscheid tussen plant (groen) en grond. Andere systemen werken eerder op basis van plantherkenning. De meeste systemen werken van zodra de plantijen goed zichtbaar zijn. Een computer verwerkt de data tot de reële plantlijnen en stuurt de schoffelmachine aan. Camerabesturing op de schoffelmachine heeft daarom als grote voordeel dat ze onafhankelijk is van het voortraject met de plant- of de zaaimachine. Bij winderige omstandigheden of in een volgroeid gewas kan een camera het echter moeilijk hebben om de positie van de rijen exact in te schatten. Ook de mate waarin de chauffeur recht rijdt, is bepalend voor de nauwkeurigheid van de camerabesturing.

Combinatie RTK-GPS en camera (foto 5)
Voor wie het onderste uit de kan wil, biedt de combinatie van RTK-GPS en camera een meerwaarde. De RTK-GPS maakt dan bij het planten rechte rijen en stuurt ook bij het schoffelen de tractor mooi recht in het midden tussen de rijen. De camera moet vervolgens enkel eventuele kleine en toevallige afwijkingen van de GPS corrigeren. Desgevallend spreken we effectief over ‘centimeter’ nauwkeurig schoffelen.

Meer info?
Lieven Delanote
TEL 051 27 32 50
lieven.delanote@inagro.be