Voedselbossen in kaart gebracht: gebruikte soorten, systemen en drijfveren
Door stijgende publieke bezorgdheid en bewustzijn omtrent klimaatverandering en biodiversiteitsverlies groeit de interesse in duurzame landbouwsystemen zoals onder andere voedselbossen. Er bestaan allerlei hoge verwachtingen over het potentieel van voedselbossen. Zo zouden ze de biodiversiteit verhogen, een hoge veerkracht hebben, de bodemgezondheid verbeteren en een groot waterbufferend vermogen hebben. Bovendien zouden ze de kwaliteit van de leefomgeving verhogen, de mentale gezondheid bevorderen en sociale cohesie verhogen. Overigens zouden ze weinig onderhoud vragen en op termijn hoge opbrengsten leveren. Ondanks de toenemende belangstelling voor aanleg en beheer van voedselbossen is er nog weinig wetenschappelijk onderbouwd onderzoek rond dit thema. Het ontwerp en het beheer van voedselbossen is momenteel in belangrijke mate gebaseerd op intuïtie en overlevering.
Bieden voedselbossen een hoopvol perspectief op het combineren van voedselproductie en biodiversiteitsbehoud, en dit in een robuust, veerkrachtig systeem dat gebufferd is tegen ziekten en plagen en de extreme weersomstandigheden die klimaatverandering met zich meebrengt? Het multifunctioneel karakter van voedselbossen lijkt alvast heel wat kansen te bieden wat betreft ecosysteemdiensten zoals voedselproductie, koolstofopslag, erosiebestrijding, natuurbeleving, etc.
Een masterproef aan de UGent zet een eerste stap richting onderzoek naar het functioneren van voedselbossen als voedselproductiesystemen in de gematigde zone en zoekt antwoorden op de volgende vragen. Wat is de situatie in Vlaanderen? Welke verschillende soorten voedselbossen zijn er? Wat zijn de drijfveren en doelstellingen van de beheerders? Hoe worden voedselbossen beheerd? Hebben ze een verdienmodel en hoe ziet dit eruit?
Om een beeld te scheppen van de situatie van voedselbossen in Vlaanderen werden er eenentwintig voedselbossen in Vlaanderen bezocht. Hierbij werd informatie verzameld over visie, beheer, verdienmodel, bodem en vegetatie.
Johanna Daems
Promotoren: Prof. dr. ir. Kris Verheyen , Prof. dr. ir. Jan Mertens
Tutors: Lieke Moereels (MSc.), Dr. Jolien Bracke (ILVO) en Dr. Ir. Bert Reubens (ILVO)
UGent
ILVO