Bij mechanische onkruidbestrijding denken we doorgaans aan het voorjaar en de zomer. Er zijn echter heel wat onkruiden die quasi het ganse jaar doorgroeien. Vogelmuur en straatgras zijn daar enkele voorbeelden van. Echte kamille krijgt na een bodembewerking (zaai wintergranen, oogst groenten,…) een belangrijke kiempuls en kan tot laat in het najaar kiemen. Deze onkruiden zijn weinig vorstgevoelig en gedijen zeer goed in onze warme en vochtige winters die steeds vaker lijken voor te komen in een wijzigend klimaat. Op het einde van de winter worden we meer en meer verrast door deze stevig ontwikkelde winteronkruiden. Om hier een passende proactieve strategie rond te ontwikkelen, startten UGent, Inagro en ILVO dit najaar een nieuw onderzoeksproject.

Problematiek in wintergranen en groenteteelt

In wintergranen zijn de onkruiden die stevig ontwikkeld de winter uit komen in het voorjaar moeilijk te bestrijden met de wiedeg. Vaak ligt de grond te hard en zijn de onkruiden te groot voor een efficiënte bestrijding.

• Vogelmuur en straatgras groeien dan onzichtbaar door onder in het gewas en zorgen voor een aanzienlijke aanrijking van de zaadbank.
• Echte kamille groeit met het graan mee en zorgt naast concurrentie, ook voor een moeilijke oogst.

Ook in de groenteteelt zien we meer en meer problemen met winteronkruiden opduiken. Op laat geoogste en/of weinig begroeide percelen krijgen deze onkruiden in de winterperiode volop ruimte om te ontwikkelen. In het vroege voorjaar laten deze onkruiden, ook al zijn ze nog klein, zich moeilijk vernietigen. Ze ontwortelen moeilijk en afgesneden plantendelen kunnen makkelijk opnieuw inwortelen. Bedrijven die niet ploegen, hebben het moeilijk om in het vroege voorjaar een onkruidvrij zaai- of plantbed te creëren. In de natte voorjaren 2023 en 2024 kwam dit nog meer dan andere jaren tot uiting.

Onderzoek naar relaties tussen beheerssysteem en zaadbankgrootte

In dit nieuwe project willen we onder andere zaadbankmonsters, verzameld op 50 biologische percelen verspreid over Vlaanderen analyseren op mate van aanwezigheid van levende winteronkruidzaden (in het bijzonder deze van vogelmuur, straatgras en echte kamille) en onderzoeken of er relaties gelegd kunnen worden met enerzijds bodemkarakteristieken (textuur, koolstofgehalte, bodemleven ...) en anderzijds het gevoerd beheer op die percelen. Daarbij zullen we kijken naar de rotatie, het bodemmanagement en de onkruidbeheersing in 5 voorafgaande jaren. We zullen deze analyse gebruiken om tot praktische handvaten te komen voor een beter beheer van deze probleemonkruiden.

Voor dit luik van het onderzoek zoeken we akkerbouw- en groentepercelen (al dan niet rotatie met tijdelijk grasland) waar deze winteronkruiden voorkomen. Het is belangrijk dat we zowel percelen hebben met een hoge als een lage onkruidendruk aan winteronkruiden.

• De percelen moeten minstens al 5 jaar op biologische wijze beheerd worden en de perceelshistoriek moet gekend zijn.
• De oppervlakte is ondergeschikt. Kleine (deel)percelen (bijvoorbeeld CSA) zijn ook welkom.

Heeft u percelen die hiervoor in aanmerking komen?
Neem dan contact op met Joran Barbry: joran.barbry@inagro.be of bel 051 27 32 27.

• We komen de zaadbankgrootte op de percelen bemonsteren (periode maart-april 2025)en nemen ook bodemstalen voor een uitgebreide bodemanalyse.
• In ruil voor uw medewerking om de perceelshistoriek zo gedetailleerd mogelijk te bezorgen (vruchtwisseling, bemesting, bodembewerking, gewaskenmerken, onkruidbeheersingsmethodes en groenbedekkers van de voorbije 5 jaar), krijgt u alle resultaten van de analyses kostenloos en krijgt u een directe terugkoppeling van de resultaten van het zaadbankonderzoek op uw percelen.

Een gelijkaardige aanpak enkele jaren terug leverde enkele interessante inzichten ter beheersing van knopkruid: https://www.ccbt.be/nl/nieuws/knopkruid-onder-het-mes.

Veldproeven in wintergranen en groenten

Aanvullend op de zaadbankanalyse zullen we veldproeven opzetten onder biologische omstandigheden om te onderzoeken:

• in welke mate we via een gepaste groenbemesterkeuze en -beheer de ontwikkeling van winteronkruiden tijdens de winter kunnen onderdrukken
• in welke mate we in het najaar winteronkruiden in granen kunnen aanpakken door een combinatie van zaaitijdstip, gewaskeuze en het inzetten van de wiedeg.

De eerste veldproef is opgestart in wintergranen op het proefbedrijf voor biologische landbouw van Inagro.

Meer info of wil je deelnemen aan het onderzoek?
Joran Barbry
joran.barbry@inagro.be
051 27 32 27

Onderzoek in kader van het project “Winteronkruiden proactief aanpakken in biologische akkerbouw en groenteteelt”, gefinancierd door het Agentschap Landbouw en Zeevisserij.