Zonnebloemen oogsten met een maishakselaar

De oogst gebeurde eveneens op twee verschillende tijdstippen. Begin oktober en begin november. We oogstten de zonnebloemen met een standaard maishakselaar, en dat leverde weinig problemen op. Tijdens de oogst werden er geen mechanische problemen ondervonden, waren er weinig tot geen verliezen, en bleef het veld mooi achter. Waar we wel tegenaan liepen was het feit dat de korrel (pit) amper gekneusd bleek te zijn. Dat is een aandachtspuntje voor het komende teeltjaar.

Ruwvoeropbrengst

ZAAI BEGIN JUNI (“VROEGE” ZAAI)

• De opbrengsten van de vroegst gezaaide partij, schommelde gemiddeld rond de 43 ton verse massa/ha.
• Het droge stof percentage hier bedroeg gemiddeld 21%. Dit lag iets lager dan de beoogde 25%. Uitgedrukt in droge stof lag het gemiddelde daarom op 9,2 ton DS/ha.
• Het ras Suvex en LG5377 brachten het meeste op. 

ZAAI EIND JUNI (LATE ZAAI)

• De late zaai daarentegen bracht gemiddeld 24 ton verse massa per hectare op. Dit is slechts de helft van de vroege partij. 
• We mikten hierbij naar een iets hoger DS-gehalte, en lieten de teelt daarom wat langer op het veld staan. Het DS-percentage landde gemiddeld op 29%. Omgerekend naar tonnages droge stof was het opbrengstverschil tussen beide partijen kleiner, maar nog steeds reëel. We oogstten gemiddeld 6,8 ton DS/ha bij deze late partij. 

De natte herfstomstandigheden zorgden ervoor dat de aanwezige Sclerotinia verder de bovenhand kreeg, wat zich uitte in aanzienlijke opbrengstverliezen bij de late partij. Voornamelijk de bloemhoofden vertoonden tamelijk wat rottigheid. Dit was vermoedelijk de grootste oorzaak voor de lage opbrengsten die we in november van het veld haalden.

Voederwaarde

Dit had uiteraard ook zijn weerslag op de voederwaarde. Wanneer er een deel van het bloemhoofd afsterft, gaat er uiteraard ook een groot deel van de pitten, en dus de vet- en eiwitfractie verloren.

De VEM waarde van de laatst geoogste partij strandde gemiddeld op 618, waar dat voor de vroegste oogst nog een gemiddelde van 824 was, met uitschieters tot 873 voor het ras SY Arco van Syngenta. Dit ras is getypeerd voor een hoge vetfractie in de korrel. 

Deze rassenproef geeft alvast een eerste inzicht. Nu, het is wel belangrijk om te vermelden dat het natte proefjaar er algemeen voor zorgde dat bij alle rassen het voederwaardepotentieel onderbenut bleef.

Bespreking per ras

bio = biologisch zaaizaad
ncb = gangbaar zaaizaad, maar niet chemisch behandeld

• NK Delfi (ncb)

  Het ras Delfi kwam als ‘gemiddeld’ uit de rassenvergelijking naar voren. In vergelijking met de andere rassen, leverde Delfi een gemiddelde droge stof opbrengst aan een relatief lage voederwaarde. Bij de laatst gezaaide partij, kwam Delfi het snelst in bloei. Het ras bevat een groter gehalte aan meervoudige onverzadigde vetzuren (linolzuren).

• SY Arco (bio)

  Het ras Arco leverde in deze proef de hoogste VEM-waarde op van alle geteste rassen (873) door zijn hogere oliepercentage (16%). Arco is een oleisch zonnebloemras, en bevat een groter gehalte aan enkelvoudige onderzadigde vetzuren (oliezuren).

• LG5377 (ncb)

  Ook het ras LG5377 leverde een vergelijkbare, relatief hoge VEM-waarde op (871), maar bevat een lager vetgehalte in vergelijking met Arco.

• MAS 81 K (bio)

  Het ras MAS 81 K kwam eveneens ‘gemiddeld’ uit de vergelijking naar voren, met een relatief hoge VEM-waarde en een gemiddelde DS-opbrengst. 

• Peredovic (bio)

  Peredovic is een iets later ras, en kwam dan ook later in bloei en tot afrijping. We verwachtten er aanvankelijk niet de hoogste voederwaarde van. Het is echter wel een biologisch ras dat in het verleden al door pionierende veehouders werd gezet, en namen het daarom graag mee in de vergelijking op. Peredovic vertoonde duidelijk het laagste oliegehalte (10% ruw vet) van alle geteste rassen. Dit ras is duidelijk later, waardoor het niet ideaal is om nog op een laat tijdstip in te zaaien. 

• Suvex (ncb)

  Suvex leverde het hoogste gehalte aan ruw vet in deze proef (16,6%). Daardoor leverde Suvex eveneens een hoge VEM-waarde op. Daarnaast haalden we met dit ras de hoogste droge stof opbrengsten van het veld. Er werd bij de vroegste partij 10,6 ton DS/ha aan silage geoogst.

Wat hebben we geleerd?!

1. Het is mogelijk om met een zonnebloemteelt een mooie ruwvoeropbrengst van je perceel te halen indien er tijdig gezaaid wordt. 
2. Wanneer je zonnebloemen als tweede teelt na wintergranen zet, lijkt het in een nat jaar als 2024 echter wel moeilijk om het opbrengstpotentieel van deze teelt waar te maken. 
3. Algemeen gezien lijkt te gelden dat je beter iets vroeger oogst, aan een lager droge stof percentage, dan te lang te wachten met het risico op ziektedruk en opbrengstverliezen.

Wist je dat? ... je zonnebloemen best inkuilt samen met mais?
Door het hoge vochtgehalte in de stengel is er namelijk wat kans op te natte kuilen met daarbij ook sapverliezen. Een dikke laag mais slorpt het overtollige vocht op, en zorgt voor een drogere kuil. Daarnaast brengt de mais voldoende zetmeel aan, waardoor je kuil optimaal kan verzuren. Op Inagro maakten we alvast wat demonstratieve “kuiltjes” a.d.h.v. vacuümzakken. Dit moet ons binnenkort meer inzicht geven in de optimale verhouding zonnebloem/mais.

Hoe gaan we verder?

Zoals elk jaar hopen we in 2025 op gunstigere weersomstandigheden.
Ook komend jaar zullen we zonnebloemen inzaaien op verschillende zaaidata. We doen dit op een perceel waar we wintergerst inzaaiden, en zullen zonnebloemen effectief als tweede teelt, na wintergranen, opvolgen. Ook de zaaiwijze (volle veld in vergelijking met rijenzaai) wordt in deze vergelijking opgenomen. Daarover later meer!

Meer info?
karolien.hertogs@inagro.be